Στην ηλεκτρονική εφημερίδα “itn Ελληνικός Τουρισμός” που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2022, γράφει Χρήστος Αναστασόπουλος για τις προοπτικές αξιοποίησης του Εσωτερικού Τουρισμού.
Η πανδημία που έπληξε δραματικά τον Τουρισμό κατέδειξε με εμφατικό τρόπο την αξία του εσωτερικού τουρισμού και προκάλεσε το ενδιαφέρον των ιθυνόντων και όχι μόνο αυτών
Μεταξύ των όρων του εσωτερικού και του εγχώριου τουρισμού, οι οποίοι χρησιμοποιούνται εναλλακτικά για να εκφράσουν την περίπτωση του κατοίκου μιας χώρας όταν επισκέπτεται μια άλλη περιοχή από αυτή που διαμένει και εργάζεται, στο παρόν επιλέγεται ο πρώτος όρος, ως πιο δόκιμος.
Στη χάραξη τουριστικής πολιτικής το ενδιαφέρον εστιάζεται στον εισερχόμενο τουρισμό με τον εσωτερικό αντίστοιχο να μην αντιμετωπίζεται με τη σοβαρότητα που του πρέπει, παρά τα πλεονεκτήματά του και με το ενδιαφέρον για αυτόν να εξαντλείται συνήθως στην εφαρμογή του θεσμού του κοινωνικού τουρισμού.
Η πανδημία που έπληξε δραματικά τον Τουρισμό κατέδειξε με εμφατικό τρόπο την αξία του εσωτερικού τουρισμού και προκάλεσε το ενδιαφέρον των ιθυνόντων και όχι μόνο αυτών. Τα κλειστά σύνορα της χώρας για ένα διάστημα, οι απαγορεύσεις εξόδου από χώρες από τις οποίες παραδοσιακά προέρχεται μεγάλος αριθμός επισκεπτών, οι περιορισμοί στα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά και η ανασφάλεια των ίδιων των πολιτών άλλων χωρών να μετακινηθούν, δημιούργησαν ένα ζοφερό σκηνικό για τον τουρισμό. Σε αυτό το πλαίσιο ο εσωτερικός τουρισμός αποτέλεσε βάλσαμο στις πληγές που υπέστη ο τόσο νευραλγικής σημασίας για την οικονομία μας τομέας.
O ελληνικός τουρισμός αντιμετωπίζει διαχρονικά σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η περιορισμένη τουριστική περίοδος και η συγκέντρωση της προσφοράς. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο κύριος όγκος των ταξιδιών συγκεντρώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες. Πράγματι, ο εισερχόμενος τουρισμός αφορά μια μικρή χρονική περίοδο η οποία συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο, με το 56% των αφίξεων αλλοδαπών να πραγματοποιείται από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο.
Η διεύρυνση του εσωτερικού τουρισμού πρέπει να αποτελέσει στρατηγικό στόχο, μόνιμο και όχι περιστασιακό, της τουριστικής μας πολιτικής
Το 2019, πάνω από 60% των ταξιδιών των ημεδαπών πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ενώ συμπεριλαμβανομένου και του Ιουνίου το ποσοστό ανέρχεται σχεδόν σε 80%. Ταυτόχρονα, λίγες περιοχές συγκεντρώνουν τον κύριο όγκο των αλλοδαπών επισκεπτών, με το 70% των ξενοδοχειακών κλινών να συγκεντρώνονται, σύμφωνα με το ΞΕΕ, σε 4 περιοχές της χώρας μας.
Η διεύρυνση του εσωτερικού τουρισμού πρέπει να αποτελέσει στρατηγικό στόχο, μόνιμο και όχι περιστασιακό, της τουριστικής μας πολιτικής. Πέρα από τη μείωση των χρηματικών ροών προς την αλλοδαπή οδηγεί σε οικονομική τόνωση τουριστικών περιοχών που δεν αποτελούν στόχο του εισερχόμενου τουρισμού αλλά και του συνόλου των προορισμών σε περιόδους χαμηλής ζήτησης από τους αλλοδαπούς επισκέπτες. Υπό προϋποθέσεις και εφαρμόζοντας στοχευμένες πολιτικές ο εσωτερικός τουρισμός καθίσταται ένα εξαιρετικό εργαλείο αναδιανομής του εισοδήματος και περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης.
Τα αποτελέσματα σχετικών με τον εσωτερικό τουρισμό ερευνών και ιδιαίτερα αυτά των Ερευνών Ποιοτικών Χαρακτηριστικών Ημεδαπών Τουριστών που διενεργεί σε ετήσια βάση η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ,) αποτυπώνουν μια εικόνα που δεν αντανακλά τη δυναμική και τις προοπτικές του. Καταρχάς, υφίσταται απόκλιση λόγω δυσχέρειας στατιστικής αποτύπωσης των πραγματικών του διαστάσεων.
Η διεύρυνση θα έρθει ως αποτέλεσμα εφαρμογής πολιτικών που θα αποσκοπούν στη μείωση του εξερχόμενου τουρισμού, λόγω στροφής των ημεδαπών προς τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας
Η εικόνα που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην οικονομική στενότητα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες λόγω της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας εδώ και πάνω από δέκα έτη καθώς και στους περιορισμούς και στην ανασφάλεια εξαιτίας της πανδημίας. Διαχρονικά, οφείλεται, μεταξύ άλλων αιτιών, στο αυξημένο κόστος μετακίνησης – ιδιαίτερα στο αυξημένο κόστος των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών εισιτηρίων – αλλά και διαμονής.
Κόστος το οποίο συνολικά ανέρχεται ενίοτε σε τέτοια επίπεδα που καθίσταται ελκυστικότερο ένα ταξίδι στο εξωτερικό με το ίδιο ή και χαμηλότερο κόστος. Οι κυριότεροι λόγοι όμως της μη διεύρυνσης του εσωτερικού τουρισμού συνίστανται στην έλλειψη ενδιαφέροντος και της σχετικής ολοκληρωμένης πολιτικής.
Σύμφωνα λοιπόν με πρόσφατα στοιχεία που αφορούν τον εσωτερικό τουρισμό, έτσι όπως αυτά αποτυπώθηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ, τα άτομα από την Ελλάδα που πραγματοποίησαν τουλάχιστον ένα ταξίδι στο εσωτερικό της χώρας ανήλθαν το 2020 στα 3,8 εκατομμύρια, ενώ πραγματοποιήθηκαν 5,8 εκατομμύρια ταξίδια. Το σύνολο των διανυκτερεύσεων ανήλθε σε 66,6 εκατομμύρια και οι δαπάνες σε 1.822,1 εκατομμύρια ευρώ.
Τα άτομα όλων των ηλικιών που πραγματοποίησαν τουλάχιστον ένα ταξίδι το 2019 ανήλθαν σε 4,6 εκατομμύρια και πραγματοποιήθηκαν 7,4 εκατομμύρια ταξίδια, σημειώνοντας μείωση 3,4% και 6,8%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα στοιχεία του έτους 2018. Το σύνολο των διανυκτερεύσεων ανήλθε σε 75,1 εκατομμύρια και οι δαπάνες σε 2.511,2 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας μείωση 5,1% και αύξηση 0,8%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα στοιχεία του έτους 2018. Σημαντικό εύρημα συνιστά το ότι το 2019 το 49,2% των Ελλήνων αδυνατούσε να πραγματοποιήσει διακοπές, με κύρια αιτία τους οικονομικούς λόγους (61%).
Αιτία που παρέμεινε κύρια για την αδυναμία πραγματοποίησης διακοπών και για το 2020 (50,4%), παρά την εμφάνιση της πανδημίας. Χρήσιμα συμπεράσματα συνάγονται, τόσο σε ποσοτικό όσο και σε ποιοτικό επίπεδο, και από τα υπόλοιπα αποτελέσματα, όπως αυτά που αφορούν το προφίλ του ταξιδιώτη, τη μέση δαπάνη ανά ταξίδι και ανά διανυκτέρευση, τη μέση διάρκεια παραμονής, την κατανομή των ταξιδιών ανάλογα με το μέσο μεταφοράς.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω η διεύρυνση του εσωτερικού τουρισμού είναι ή θα έπρεπε να είναι ζητούμενο. Η διεύρυνση θα έρθει ως αποτέλεσμα εφαρμογής πολιτικών που θα αποσκοπούν στη μείωση του εξερχόμενου τουρισμού, λόγω στροφής των ημεδαπών προς τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας, και παράλληλα στην ενίσχυση ημεδαπών, που αδυνατούν να ταξιδέψουν για οικονομικούς λόγους, ώστε να ταξιδέψουν σε εγχώριους προορισμούς.
Πρώτο βήμα στην κατεύθυνση αυτή είναι η συνειδητοποίηση της αξίας του. Ο κοινωνικός τουρισμός στην περιοριστική του εκδοχή, έχει μικρή επίπτωση στο πλαίσιο του εγχειρήματος, δεν αποτελεί λύση, είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα άλλο πλαίσιο όπου οι ωφελούμενοι θα είναι όσο το δυνατόν περισσότεροι και όπου θα λαμβάνονται στοχευμένα μέτρα που θα συμβάλλουν στην κατεύθυνση επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και ανάπτυξης λιγότερο γνωστών τουριστικών προορισμών.
Φυσικά, δεν πρέπει η όλη υπόθεση να επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των εκάστοτε κυβερνώντων, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι φορείς πρέπει να αναπτύσσουν προγράμματα προβολής και προώθησης του προορισμού που να απευθύνονται στους ημεδαπούς και να δημιουργούν πλέγμα οικονομικών και άλλων προσφορών ώστε να κάνουν ελκυστική την πρότασή τους.
