Οι καταδύσεις αναψυχής αποτελούν μια δραστηριότητα η οποία πέρα από τη ψυχαγωγία προσφέρει φυσική αλλά και πνευματική άσκηση, ποικίλες γνώσεις, αλλά και την ευεργετική ευεξία και ψυχική ηρεμία που προκύπτει από το συνδυασμό της φυσικής δραστηριότητας και του υγρού στοιχείου.
Γράφει ο Θοδωρής Βασιλείου
Εμείς οι άνθρωποι, είμαστε τρισδιάστατα όντα και ζούμε σε ένα τουλάχιστον τρισδιάστατο (χωρικά) σύμπαν. Στην καθημερινότητα μας όμως, κινούμαστε βασικά σε δύο διαστάσεις (σε ένα επίπεδο χώρο).
Δηλαδή όταν περπατάμε και όταν οδηγούμε ένα αυτοκίνητο συμπεριφερόμαστε ως δισδιάστατα όντα και αυτό συμβαίνει σχεδόν στο 99%του χρόνου της ζωής μας.
Υπάρχουν βέβαια και κάποιες ελάχιστες στιγμές, όπου αξιοποιούμε τον τρισδιάστατο χώρο (κίνηση με αεροπλάνο η υποβρύχιο, κάθετη ανάβαση σε βουνά, χρήση ασανσέρ κ.α.
Δηλαδή αξιοποιούμε με απαράδεκτο τρόπο την τρισδιάστατη μας οντότητα ζώντας στην πράξη σε δύο διαστάσεις.
Μία από τις εξαιρέσεις της καθημερινότητας μας – πραγματικά απολαυστική – που βιώνουμε μια τρισδιάστατη εμπειρία, είναι η κατάδυση στο υγρό στοιχείο, το οποίο αποτελεί και το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του πλανήτη μας.
Κυρίες και κύριοι, πάψτε να είστε υπολειτουργούσες οντότητες και επιδιώξτε παντοιοτρόπως να βιώσετε μια υπέροχη τρισδιάστατη καταδυτική εμπειρία.
Ο καταδυτικός τουρισμός είναι ειδική μορφή τουρισμού, η οποία περιλαμβάνει υποβρύχια περιήγηση σε κάθε υδάτινη περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των θαλασσών, των προστατευμένων υποθαλάσσιων χώρων, των καταδυτικών πάρκων και των επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων, ναυαγίων νεότερων ή μεγαλύτερων των 50 ετών από τη βύθισή τους (μνημεία) και των ελεύθερων τεχνητών υποβρύχιων αξιοθέατων.
Οι υδάτινες περιοχές επιλέγονται από τους επισκέπτες-τουρίστες, που συνδυάζουν τις διακοπές τους με ατομικές ή οργανωμένες καταδύσεις με συγκεκριμένο εξοπλισμό και τεχνικές, καθώς και με την εκμάθηση ή την καθοδήγηση κατάδυσης ή με την περιήγηση επιφανείας με μάσκα και αναπνευστήρα (snorkelling) με σκοπό την εξερεύνηση του υποβρύχιου βυθού και την υποθαλάσσια γεωμορφολογία του για λόγους αναψυχής, άσκησης και απόκτησης γνώσεων και εμπειριών.
Οι καταδύσεις αναψυχής αποτελούν μια δραστηριότητα η οποία πέρα από τη ψυχαγωγία προσφέρει στους ενασχολούμενους και πρόσθετα οφέλη, όπως φυσική αλλά και πνευματική άσκηση, ποικίλες γνώσεις (περιβαλλοντικές, φυσικές κ.α.) αλλά και την ευεργετική ευεξία και ψυχική ηρεμία που προκύπτει από το συνδυασμό της φυσικής δραστηριότητας και του υγρού στοιχείου.
Η γεωγραφική μορφολογία της Ελλάδας ευνοεί ιδιαίτερα την ενασχόληση με τις καταδύσεις ειδικά, σε αντιπαράθεση με άλλες χώρες, ώστε πολλοί από τους αλλοδαπούς επισκέπτες επιλέγουν να εντάσσουν την ερασιτεχνική κατάδυση στο πλαίσιο των διακοπών τους, εκμεταλλευόμενοι τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά που δεν διαθέτουν οι χώρες προέλευσής τους.
Σε έξι εκατομμύρια δύτες υπολογίζονται διεθνώς οι λάτρεις του καταδυτικού τουρισμού, ενώ 25 εκατομμύρια ενδιαφέρονται για την εξερεύνηση του βυθού, με μάσκα και αναπνευστήρα, το λεγόμενο snorkeling. Η μέση ηλικία του κοινού που αναζητά αυτόν τον νέο εναλλακτικό τουρισμό υπολογίζεται μεταξύ 33 και 55 ετών, το δε όφελος από τη συγκεκριμένη ποιοτική μορφή τουρισμού ανέρχεται σε 1,5 δισ. ευρώ σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σε ότι αφορά τον καταδυτικό τουρισμό στην Ελλάδα, δραστηριοποιούνται περίπου 280 καταδυτικά κέντρα με περισσότερες από 300 βάσεις πανελλαδικά, απασχολώντας πάνω από 2.000 εργαζόμενους.
Σύμφωνα με όλα αυτά γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο συγκεκριμένος τομέας τουρισμού αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική πηγή εσόδων για την τουριστική βιομηχανία. Ο καταδυτικός τουρισμός έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης για τη χώρα μας.
Υπάρχει σημαντικός πλούτος στους βυθούς των ελληνικών θαλασσών ο οποίος αποτελεί αντικείμενο για εξερεύνηση από τους ερασιτέχνες δύτες. Περισσότερα από 1500 ναυάγια διαφόρων εποχών μπορεί κάποιος να εξερευνήσει στους ελληνικούς βυθούς αλλά και πολλές βυθισμένες πολιτείες από τα προϊστορικά χρόνια. Στη Μεσσηνία, στην Αλόννησο και στον Παγασητικό υπάρχουν αρκετά καταδυτικά κέντρα αλλά ο μεγαλύτερος αριθμός καταδυτικών κέντρων και κέντρων εκπαίδευσης βρίσκεται στην Κρήτη, στην Κέρκυρα και στον Πειραιά. Στην Κρήτη υπάρχουν 38 τεχνητοί ύφαλοι με πλοία που βυθίστηκαν. Αποτελεί έναν παράδεισο την καρδιά της Μεσογείου περιτριγυρισμένο από κρυστάλλινα νερά.
Όπως υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι στη στεριά έτσι ακριβώς υπάρχουν και στις ελληνικές θάλασσες. Σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι αποτελούμενοι από βυθισμένες πόλεις, παράκτιου οικισμούς, πύργους, ναυάγια πλοίων και αρχαία λιμάνια.
Στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο στα νησιά Δία, Ψείρα, Κάβο Σίδερο, στον Όρμο της Αγίας Πελαγίας και σε πολλά άλλα μέρη, από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από ειδική ομάδα στην οποία συμμετείχαν και Έλληνες αρχαιολόγοι του Ινστιτούτου Ενάλιων Αρχαιολογικών Ερευνών (Ι. ΕΝ. Α.Ε.), έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά ευρήματα από την αρχαιότητα έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αρχαία ναυάγια, βενετσιάνικες άγκυρες, η ναυαρχίδα “La Therese” του γαλλικού στόλου η οποία βυθίστηκε πριν 344 χρόνια, ναυάγια από βυθισμένα πολεμικά αεροσκάφη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και πολλά άλλα ιστορικά ναυάγια.
Οι ελληνικοί βυθοί επομένως έχουν σημαντικό ενδιαφέρον για τους λάτρεις του υγρού στοιχείου οι οποίοι μπορούν να διαπιστώσουν την ομορφιά της υποθαλάσσιας ζωής κάτω από της παραλίες. Με τις φιάλες οξυγόνου και τον ειδικό εξοπλισμό που φορούν μπορούν να βουτήξουν και να εξερευνήσουν τον υποβρύχιο βυθό με τους ζώντες οργανισμούς και την υποθαλάσσια γεωμορφολογία του. Να εξερευνήσουν τα βυθισμένα στοιχεία του πολιτισμού μας, υπόλοιπα αρχαίων πολιτισμών, πολεμικά πλοία και κουφάρια πολεμικών αεροπλάνων που έχουν μείνει στο βυθό από τον Β’ ΠΠ.
Η αξιοποίηση των «υποβρύχιων καταδυτικών πάρκων» μπορεί να δώσει μια σημαντική ευκαιρία για την ανάπτυξη καινοτόμων δραστηριοτήτων καταδυτικού τουρισμού.
Η υποβρύχιες περιηγήσεις σε προστατευμένους υποθαλάσσιους χώρους με ειδικά υποθαλάσσια αξιοθέατα και ειδικές ξεναγήσεις για τις υποβρύχιες μοναδικότητες, μπορούν να αποτελέσουν πόλους έλξης και παράλληλα να ενισχύσουν την προσπάθεια για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου καθώς οι καταδύσεις μπορούν να γίνονται σε 12 μηνη βάση.
Ένα υποβρύχιο καταδυτικό πάρκο αποτελεί μια μικρής έκτασης θαλάσσιας περιοχή και απαγορεύεται σε αυτή κάθε είδους αλιεία. Επιτρέπεται μόνο η ελεγχόμενη δραστηριότητα των καταδύσεων αναψυχής. Ένα επιτυχημένο καταδυτικό πάρκο υπάρχει στα νησιά Medes της Ισπανίας το οποίο δέχεται 1500 δύτες ημερησίως και αποτελεί το δημοφιλέστερο διεθνή καταδυτικό προορισμό.
Η χώρα μας έχει όλες τις δυνατότητες για να αναδειχθεί ως ο πρώτος καταδυτικός προορισμός στην ανατολική Μεσόγειο και η θέση αυτή της ανήκει δικαιωματικά εξαιτίας του πλούσιου υποθαλάσσιου περιβάλλοντος που διαθέτει.
Αναπτύσσοντας μια καινοτομία στις δράσεις αυτές μπορεί να αξιοποιηθεί η δυνατότητα που υπάρχει στην Ελλάδα για την δημιουργία μοναδικού ενδιαφέροντος υποβρύχιων αρχαιολογικών πάρκων αλλά και υποβρύχιων μουσείων. Σε αρκετές ελληνικές περιοχές υπάρχουν ενάλια αρχαιολογικά ευρήματα σε μικρά κυρίως βάθη τα οποία μπορούν να αποτελέσουν την βάση για την υλοποίηση της συγκεκριμένης ιδέας.
Ευκαιρίες χρηματοδότησης δίνονται σε επενδυτές για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον καταδυτικό τουρισμό από το νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η συγκεκριμένη δράση είναι ένα σημαντικό επενδυτικό κίνητρο το οποίο δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε δραστηριότητες σχετικά με τις ειδικές εναλλακτικές μορφές τουρισμού στις οποίες ανήκει και ο καταδυτικός τουρισμός.
Μπορούν να δημιουργηθούν τουριστικά γραφεία τα οποία θα προβάλουν τον υποβρύχιο πλούτο της χώρας μας και παράλληλα να οργανώνουν συντονισμένες δραστηριότητες καταδύσεων αναψυχής στα υποβρύχια καταδυτικά πάρκα.
Αλλά για ολοκληρώσουμε το θέμα του καταδυτικού τουρισμού, πρέπει να αναφερθούμε και στην αδιαμφισβήτητη θετική επίδραση της κατάδυσης στην υγεία μας
Η ενασχόληση με τις καταδύσεις έχει τις εξής επιδρασεις στη υγεία:
• Ενδυναμώνει το αναπνευστικό σύστημα
Το στοιχείο-κλειδί για μια επιτυχημένη κατάδυση είναι η αναπνοή. Οι αργές και βαθιές αναπνοές που χρειάζεται να παίρνει σταθερά ο δύτης, αποτελούν μια εξαιρετική άσκηση για τους πνεύμονες, επιφέροντας γενικώς μια ηρεμία στον οργανισμό και διεγείροντας παράλληλα το λεμφικό σύστημα. Επιπλέον, η ρυθμισμένη αναπνοή που απαιτεί το συγκεκριμένο σπορ φέρεται να λειτουργεί βοηθητικά και σε υπάρχουσες παθήσεις, όπως το άσθμα.
• Μειώνει την αρτηριακή πίεση
Όταν κανείς πρωτοβουτάει για κατάδυση, είναι πιθανό να εμφανίσει κάπως υψηλή αρτηριακή πίεση – κάτι για το οποίο μπορεί να ευθύνεται η έξαψη της στιγμής, η αδρεναλίνη, ακόμα και η χαμηλή θερμοκρασία του νερού. Όταν το σώμα μας βυθίζεται σε κρύο νερό, τα περιφερικά αγγεία μας τείνουν να συστέλλονται προκειμένου να διατηρήσουν τη θερμοκρασία των εσωτερικών μας οργάνων, προκαλώντας έτσι μια πρόσκαιρη αύξηση της πίεσης. Ωστόσο, μόλις το σώμα εγκλιματιστεί, οι καρδιακοί παλμοί ελαττώνονται και η αρτηριακή πίεση πέφτει.
• Γυμνάζει όλους τους μυς του σώματος
Όσο κανείς πραγματοποιεί μια κατάδυση, το νερό προκαλεί αντίσταση στους μυς – χωρίς καν να υπολογίζουμε την εκγύμναση των μυών από την κολύμβηση στην επιφάνεια της θάλασσας ή τις βουτιές από τη βάρκα. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, οι μύες μας δουλεύουν συνεχώς. Όσο πιο πολύ καταδύεται κανείς και κολυμπά στη θάλασσα, τόσο περισσότερο επιμηκύνονται και “χτίζονται” οι μύες, εξασφαλίζοντάς μας μεγαλύτερη αντοχή, αλλά και ευλυγισία. Οι καταδύσεις δεν γυμνάζουν μόνο τα πόδια, αλλά και το κορμί μας, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας καλής στάσης σώματος και στην καθημερινότητά μας.
• Ενεργοποιεί τον μεταβολισμό
Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1996 στην επιθεώρηση Medicine & Science in Sports & Swimming έδειξε ότι και μόνο το να βουτήξει κανείς για κατάδυση φορώντας μια φιάλη οξυγόνου, αυξάνει κατά 25% την κατανάλωση ενέργειας, σε σχέση με τη συμβατική κολύμβηση στην επιφάνεια της θάλασσας. Η δε χρήση στολής καταδύσεων είναι δυνατόν να αυξήσει κατά επιπλέον 25% την κατανάλωση ενέργειας. Εξαιτίας του ελεγχόμενου αζώτου που αναπτύσσεται στο σώμα μας κατά τη διάρκεια της κατάδυσης, ο μεταβολισμός αυξάνεται και οι θερμίδες καίγονται ευκολότερα και γρηγορότερα.
• Μας φέρνει σε επαφή με την ευεργετική δράση του νερού
Η επαφή με το νερό λειτουργεί γενικώς ευεργετικά στον οργανισμό, καθώς μας γυρίζει πίσω, δημιουργώντας μας την αίσθηση ότι βρισκόμαστε μέσα στη μήτρα της μητέρας μας. Το γεγονός αυτό ευνοεί την πρόκληση ενός αισθήματος ασφάλειας και ευφορίας.
Παράλληλα, ευρισκόμενοι μέσα σε αλμυρό νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα, τείνουμε να νιώθουμε πιο αφυδατωμένοι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τελειώνοντας την κατάδυση να πίνουμε ακόμα περισσότερα υγρά, ανεφοδιάζοντας έτσι τα κύτταρά μας. Με λίγα λόγια, λαμβάνουμε όλα τα οφέλη που μπορούμε να εισπράξουμε από το νερό εξωτερικά και εσωτερικά.
• Βοηθά στην αντιμετώπιση του στρες
Από μια κατάδυση μπορεί να επηρεαστεί και το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό σύστημα. Ενώ το συμπαθητικό σύστημα ελέγχει την αντίδραση μάχης ή φυγής του σώματος, το παρασυμπαθητικό σύστημα ελέγχει τις λειτουργίες εξοικονόμησης ενέργειας του σώματος. Στα υγιή άτομα, οι καταδύσεις γενικώς αυξάνουν τις επιδράσεις του παρασυμπαθητικού συστήματος, το οποίο βοηθά το σώμα να… κατεβάσει ταχύτητα. Χάνουμε την συνήθη αίσθηση του χρόνου και λέμε αντίο στα προβλήματα.
Επιπλέον, η κολύμβηση που απαιτείται σε μια κατάδυση, η επαφή με πολύχρωμα ψάρια, αλλά και η περιπλάνηση στον πανέμορφο κόσμο του βυθού, μαζί με την ευεργετική σιωπή που τον χαρακτηρίζει, μεταδίδει αυτόματα μια γενικότερη ηρεμία, η οποία μας κάνει να… αναδυθούμε στην επιφάνεια απόλυτα χαλαροί και αναγεννημένοι.
Μετά από όλα αυτά οφείλουμε όλοι να επανεξετάσουμε την σχέση μας με το υγρό στοιχείο, διότι δίπλα μας υπάρχει ένας θαυμαστός, τρισδιάστατος και πολύχρωμος κόσμος, που περιμένει να μας υποδεχτεί.
