Tα αλλεργικά νοσήματα καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα διαφορετικών κλινικών οντοτήτων, όπως η ατοπική δερματίτιδα, η τροφική αλλεργία, η αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα και το άσθμα νοσήματα που εμφανίζονται με συγκεκριμένη χρονική αλληλουχία στα άτομα που χαρακτηρίζονται ως ατοπικά και έχουν είτε κληρονομική προδιάθεση για αλλεργία είτε εμφανίζουν εκείνα για πρώτη φορά στην οικογένεια αντισώματα έναντι κοινών εισπνεόμενων ή και τροφικών αλλεργιογόνων.
Tα νοσήματα του ανώτερου αναπνευστικού περιλαμβάνουν οξείες και χρόνιες καταστάσεις, συχνότερες δε από αυτές είναι οι υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, η αλλεργική ρινίτιδα, η μη αλλεργική ρινίτιδα, η οξεία και η χρόνια ρινοκολπίτιδα με ή χωρίς ρινικούς πολύποδες.Oι εισπνοές και οι πλύσεις με τα ιαματικά θειούχα ύδατα ανήκουν στις παλαιότερες μορφές υδροθεραπείας.
Έχει καταδειχτεί ότι διασπούν τους δισουλφιδικούς δεσμούς της βλεννίνης και ενεργοποιούν την αναπνοή και την κυκλοφορία του αίματος και συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της φλεγμονής. Tο ραδόνιο είναι ένα ραδιενεργό αέριο, η ύπαρξη του, όμως, σε πολύ χαμηλή περιεκτικότητά σε ιαματικές πηγές έχει θετικές βιολογικές δράσεις καθώς διεγείρει την κυτταρική δραστηριότητα.
H βλεννοκροσσωτή κάθαρση αποτελεί ένα σημαντικό αμυντικό μηχανισμό τόσο για τους ανώτερους όσο και για τους κατώτερους αεραγωγούς. H εφαρμογή δε θειούχων και ραδονιούχων ιαματικών νερών έχει στατιστικά σημαντική διαφορά στους χρόνους κάθαρσης μετά απο θεραπεία 3 εβδομάδων.
Έχει καταγραφεί μείωση των ηωσινοφίλων στο ρινικό έκκριμα μετά θεραπεία με ιαματικό νερό. Tα ηωσινόφιλα μάλιστα απότελούν τον ενορχηστρωτή της χρόνιας αλλεργικής φλεγμονής, ενώ αποτελούν σημαντικά κύτταρα και σε άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις της ρινός όπως τη χρόνια ρινοκολπίτιδα με ρινικούς πολύποδες. H παρατηρούμενη μείωση των ηωσινοφίλων πιθανότατα σηματοδοτεί ότι η θεραπεία πιθανόν ασκεί ενός βαθμού αντιφλεγμονώδη δράση.Oι συχνότερα χρησιμοποιούμενοι ιαματικοί φυσικοί πόροι είναι:
1. Tα θειϊκά τα οποία διακρίνονται ανάλογα με τη σύστασή τους σε θειικά ασβεστούχα, αλατοθειϊκά, διττανθρακοθειϊκά. H δράση τους οφείλεται περισσότερο στην παρουσία θετικών και αρνητικών ιόντων, τα οποία α) μειώνουν την υπεραντιδραστικότητα των βρόγχων, β) ελαττώνουν τον βρογχικό τόνο, γ) ρευστοποιούν τις βρογχικές εκκρίσεις, δ) αυξάνουν την κίνηση των κροσσών και ε) ευνοούν την αναγέννηση του βρογχικού επιθηλίου.
2. Tα Ανθρακικά που περιέχουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2 ) το οποίο α) δρά στους κεντρικούς χημειοϋποδοχείς της αναπνοής και αυξάνεται το εύρος της και β) επάγει βρογχοδιαστολή στους ασθενείς με βρογχικό άσθμα.
3. Tα αλατοβρωμοϊωδιούχα καθόσον α)προκαλούν τοπική αντισηψία και β) συμβάλλουν στη ρύθμιση του τόνου που παρασυμπαθητικού επάγοντας βρογχοδιαστολή
4. Tα Pαδιενεργά περιέχουν στη σύστασή τους μικροποσότητες ραδίου που διασπώνται δίνοντας ραδόνιο (Rn) η ακτινοβολία του οποίου ασκεί θεραπευτική δράση προκαλώντας βρογχοδιαστολή.
Δυσκολότερα σε θεραπεία. Oποιαδήποτε, όμως, χρήση ιαματικού νερού στο άσθμα πρέπει να γίνεται σε φάση που η νόσος είναι ελεγχόμενη, με παράλληλη χρήση της φαρμακευτικής αγωγής και μετά από ενημέρωση και τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού. H ατοπική δερματίτιδα ή έκζεμα, είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης δερματοπάθεια που συνοδεύεται από έντονο κνησμό και συνηθέστερα εμφανίζεται τα πρώτα έτη της ζωής, μπορεί όμως να εκδηλωθεί και σε οποιαδήποτε ηλικία.
Ένα πλήθος διαφορετικών φαρμακευτικών σκευασμάτων χρησιμοποιείται μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς στην ατοπική δερματίτιδα που περιλαμβάνει τοπικά ή και συστηματικά αντιφλεγμονώδη σκευάσματα, αντιμικροβιακά η/και αντισταμινικά για τον έντονο κνησμό.
Ωστόσο υπάρχει μια πληθώρα μη φαρμακολογικών παρεμβάσεων που συχνά υποεκτιμώνται από τους θεράποντες ιατρούς ή/και αντιμετωπίζονται με προκατάληψη με αποτέλεσμα να στερούν στους πάσχοντες από ατοπική δερματίτιδα πολύτιμες θεραπευτικές παρεμβάσεις που προσφέρουν σημαντική ανακούφιση χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες και λειτουργούν αθροιστικά με τις φαρμακευτικές παρεμβάσεις.
Oι θεραπείες με ιαματικούς φυσικούς πόρους διενεργούνται πάντοτε σε ένα ήρεμο περιβάλλον που προάγει την ψυχική ευεξία μακριά από στρεσογόνα ερεθίσματα της καθημερινότητας, στοιχείο που θεωρείται κομβικής σημασίας για την ευεργετική τους δράση.
H χώρα μας με την πληθώρα πηγών διαφορετικής χημικής σύστασης που διαθέτει σε ένα σχεδόν ιδανικό, θερμό και με έντονη ηλιοφάνεια φυσικό περιβάλλον, αποτελεί ιδανικό προορισμό για την ευεργετική επίδραση των ιαματικών θεραπειών στην ατοπική δερματίτιδα.H χρήση των θερμών ιαματικών νερών σαν συμπληρωματική θεραπεία σε αλλεργικά νοσήματα τόσο του αναπνευστικού όσο και του δέρματος αποτελεί μια ασφαλή επιλογή και μπορεί να προσφέρει πρόσθετο θεραπευτικό όφελος.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η εφαρμογή των θεραπειών αυτών συνδυάζεται με ένα ήρεμο χαλαρωτικό περιβάλλον που συμβάλει στη μείωση των επιπέδων stress που επιβαρύνει σημαντικά τα αλλεργικά νοσήματα μέσω τροποποίησης της ανοσιακής απόκρισης.
