Η τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα πρέπει να μας βρει σοφότερους ως προς την διαχείριση κρίσεων, οικονομικών και μη. Στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας δεν θα μπορούσε κανείς να προβλέψει μια παγκόσμια υγειονομική κρίση και όμως βρεθήκαμε αντιμέτωποι σε ένα καθεστώς απειλής της δημόσιας υγείας, που άλλαξε τη ζωή μας. Η οικονομική κρίση που δημιουργήθηκε στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, διατηρήθηκε και εξακολουθεί να επηρεάζει την οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους μετατοπίζει την ευρωπαϊκή οικονομία, επηρεάζοντας σημαντικά την ευρωπαϊκή πολιτική. Με φόντο την πανδημία και τις ελπίδες για την ανάσχεση της που έχουν «καλλιεργήσει» τα εμβόλια που ευτυχώς ξεκίνησαν, ο βασικός γνώμονας για την ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας πρέπει να είναι ένα βασικό πλαίσιο, πέραν των καθιερωμένων για την διασφάλιση της κοινωνικής ευημερίας. Ο όρος της κοινωνικής ευημερίας ωστόσο πρέπει να πάψει να έχει την πολιτική «μεταχείριση» και να προσλάβει την οικονομική. Η ελληνική οικονομία, περισσότερο από ποτέ τώρα έχει ανάγκη να προσελκύσει επενδύσεις κάνοντας την υπέρβαση με στόχο την απάλειψη αγκυλώσεων και νοοτροπιών που εν πολλοίς αποτέλεσαν και την γενεσιουργό αιτία προβλημάτων. Η οικονομία είναι κυκλική και κατά συνέπεια η πνεύση ενός δυνατού επενδυτικού ανέμου είναι αναγκαία, ώστε να συμπαρασύρει την ανάπτυξη δημιουργώντας το βασικό υπόβαθρο για άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας, συγκράτησης των νέων επιστημόνων εντός των συνόρων, αλλά και της προσέλκυσης επιστημονικού δυναμικού από το εξωτερικό για δημιουργική απασχόληση σε κλάδους της οικονομίας. Στις αρχές της τρίτης δεκαετίας δεν χωρούν μεμψιμοιρίες του παρελθόντος, καθώς θα ήταν μία «καταστροφική πολυτέλεια» σε χρονική συγκυρία όπου ισχυρότερες οικονομίες στην Ευρώπη και τον κόσμο θα επιχειρήσουν την ανάταξη τους μετά την πανδημία, αλλά και τη διαμόρφωση «αντισωμάτων» έναντι των ασύμμετρων υγειονομικών και οικονομικών απειλών. Αυτή η δεκαετία αναμένεται να είναι η δεκαετία των μεγάλων αλλαγών, όπως ακριβώς συνέβη στις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη αμέσως μετά την τιθάσευση της πανδημίας της Ισπανικής γρίπης του 1919. Η ελληνική οικονομία έχει να αντιμετωπίσει σωρεία προκλήσεων με την υπερθέρμανση του πλανήτη, τους κόστους των ορυκτών καυσίμων και γενικά του κόστους της ενέργειας που ταλανίζει τον μεταποιητικό τομέα της χώρας, την φτώχεια που αποτελεί και μια ιδιόμορφη απειλή, καθώς μπορεί να καταστήσει την εκπαίδευση μια απρόσιτη πολυτέλεια, η οποία τείνει να οδηγήσει στη συνεχιζόμενη κυκλική φτώχεια την οποία πολλές χώρες επιχειρούν να επανορθώσουν σε αυτόν τον αιώνα. Έχει να αντιμετωπίσει μια εριστική και «απρόβλεπτη» γείτονα χώρα που απειλεί διαρκώς να διαταράξει το status που εδράζει σε διεθνείς συνθήκες και όχι μόνο. Οι προκλήσεις της οικονομίας για το νέο έτος έχουν και την διεθνή τους διάσταση για τη παραγωγή, το εμπόριο και τη ναυτιλία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2021 θα είναι χρονιά που θα δοκιμαστούν εκ νέου οι εμπορικές σχέσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ και τη Κίνα, γεγονός με ιδιαίτερη σημασία αφού ο διεθνής επιχειρηματικός τομέας έχει μετατραπεί σε γεωπολιτικό πεδίο μάχης με τις «εταιρίες στην πρώτη γραμμή». Πάντα βεβαίως ελλοχεύει ο κίνδυνος το 2021 να είναι μία χρονιά «deja vu» με το 2020 με μία ανάμεικτη οικονομική ανάκαμψη σε ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα, που φυσικά θα επηρεάσει και την οικονομία της χώρας μας. Το 2021 πρέπει να είναι το έτος της υπέρβασης, ώστε να διαψευστεί η Παγκόσμια Τράπεζα, που βλέπει μια «χαμένη δεκαετία». Η πανδημία έχει φέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για αλλαγές, αλλά δείχνει και τον δρόμο προς τα εμπρός και αυτό επειδή εν μέρει προάγει την καινοτομία. Και αυτός είναι ένας όρος που πρέπει να περάσει από την θεωρία στην πράξη, καθώς με την βοήθεια των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η καινοτομία θα διαπεράσει τον έναν μετά τον άλλον όλους τους κλάδους της οικονομίας. Παράλληλα, η πανδημία ήδη έχει οδηγήσει σε έκρηξη καινοτομιών στο πεδίο της διακυβέρνησης και του κράτους. Ίσως αυτή η θετική προοπτική θα πρέπει να αξιοποιηθεί ώστε το επιχειρείν να απαλλαγεί από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και τη κατασπατάληση χρόνου, όπως σωστά το έχει σχεδιάσει και το υλοποιεί η ελληνική κυβέρνηση. Αυτό θα αποτελέσει το καλύτερο μήνυμα στους εγχώριους και διεθνείς ενδιαφερόμενους να επενδύσουν σε μία βελτιωμένη ελληνική επιχειρηματική πραγματικότητα.