Η ομιλία του Πρωθυπουργού στη Δ.Ε.Θ. συνδέεται αναμφίβολα με τους προβληματισμούς και τις συστάσεις που γίνονται στα θεσμικά Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης –Eurogroup, Commission, EOKE, Ευρωκοινοβούλιο- σχετικά με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Όλα τα μέτρα δεν παύουν να είναι άμεσα συνδεδεμένα με την ευρύτερη συζήτηση που διεξάγεται για το μέλλον της Ευρώπης.
Αναδεικνύεται έντονα, όχι μόνο από τις συστάσεις αλλά και από την καθημερινότητα, η ανάγκη για ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της Κοινωνίας των Πολιτών στο σχετικό διάλογο στα πλαίσια της ΟΚΕ, ώστε να επιτυγχάνονται ευρύτερες συναινέσεις και αποδοχή στις αποφάσεις που εξαγγέλλονται, λαμβάνονται και εφαρμόζονται. Έχοντας υπόψη τους υπάρχοντες και εξελισσόμενους μετασχηματισμούς και ασυμμετρίες του πολιτικού συστήματος, την ανάγκη για βιώσιμα δημοσιονομικά μεγέθη στις χώρες-μέλη της Ε.Ε., καθώς και την πρόκληση για αποτελεσματική αξιοποίηση των κονδυλίων που δίνονται από το Ταμείο Ανάκαμψης (στην χώρα μας δίνονται 32 δις. Ευρώ, στα οποία προστίθενται και 40 δις. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ), η συζήτηση σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο πρέπει να διεξάγεται δίνοντας έμφαση στα εξής:
Α. Το μέλλον της Ευρώπης είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ανθεκτικότητα των κοινωνιών και της σύγχρονης δημοκρατίας στις προκλήσεις που αναδύονται τόσο από τις μεταναστευτικές ροές, όσο και από την πρόσφατη πανδημική κρίση. Προκλήσεις που καθιστούν επιτακτική την προστασία της δημόσιας υγείας, τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, τη βιωσιμότητα των κοινωνικών συστημάτων, την ενίσχυση του κράτους δικαίου και εν κατακλείδι θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας.
Β. Είναι ζωτικής σημασίας οι προτεραιότητες που τίθενται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανάκαμψης, να οδηγήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε ένα διαθρωτικό μετασχηματισμό με έμφαση την τεχνολογία και την καινοτομία, την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης, τη διατροφική και ενεργειακή επάρκεια, τη μηδενική ρύπανση και την κλιματική ουδετερότητα. Τα σχετικά κονδύλια πρέπει να διοχετευτούν με αποτελεσματικότητα και διαφάνεια. Είναι ιδιαίτερης επίσης σημασίας να ενισχυθεί η δημιουργία μιας «ένωσης υγείας» της ΕΕ, όπως προτάθηκε από την ευρωπαϊκή Επιτροπή με το πρόγραμμα «EU4Health».
Γ. Η ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή καθώς και οι αντίστοιχες εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχουν στο διάλογο σχετικά με τους τομείς και τις δράσεις προτεραιότητας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην κοινωνία και την οικονομία δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και στο να μην «μείνει κανείς πίσω».
Ήδη από την αρχή της πανδημίας μέχρι και σήμερα οι παραγωγικοί φορείς, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουν προτείνει μέτρα στήριξης για τις επιχειρήσεις, τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες που πλήττονται από την πανδημία, μέτρα για την στήριξη της απασχόλησης και έχουν συνάψει συμφωνίες για την υγεία και την ασφάλεια. Έχουν επισημάνει επίσης την αναγκαιότητα εξειδικευμένων παρεμβάσεων για τη στήριξη περιοχών και επαγγελματικών ομάδων που πλήγηκαν σε ιδιαίτερα υψηλό βαθμό.
Στη σημερινή συγκυρία έχει ιδιαίτερη σημασία να ενισχυθεί ο ρόλος των εθνικών ΟΚΕ, που αποτελούν τον κατάλληλο χώρο για ανταλλαγή απόψεων και τη διατύπωση προτάσεων κοινής αποδοχής για την ανάκαμψη της οικονομίας και της κοινωνίας από τη συγκεκριμένη πανδημική κρίση αλλά και από άλλες παρόμοιες κρίσεις που είναι πιθανό να προκύψουν στο μέλλον σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Είναι κοινά αποδεκτό ότι η εφαρμογή της χρηστής διακυβέρνησης απαιτεί την αύξηση της συμμετοχής της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων από την πολιτική εξουσία. Η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών αποτελεί πρόκληση κατ’ αρχήν για αυτόν καθ’ εαυτόν το θεσμό των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών, ώστε ν’ αντιμετωπισθεί το ολοένα και αυξανόμενο πρόβλημα αντιπροσωπευτικότητας των συνδικαλιστικών Οργανώσεων, που πηγάζει από τις μετεξελίξεις των εργασιακών σχέσεων στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση που διανύουμε. Οι δεξαμενές σκέψεις, οι πλατφόρμες της Κοινωνίας των Πολιτών, τα πάνελ των πολιτών, η δομημένη διαδικτυακή διαβούλευση είναι παραδείγματα που θα πρέπει ν’ αξιοποιηθούν και ν’ αναδειχθούν σε κάθε περίσταση.
Η ελληνική Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, από την πλευρά της, στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης επισημαίνει την προθυμία της να συνεργαστεί πλήρως με την Κυβέρνηση και τη Βουλή και να συμμετάσχει στο σχεδιασμό, τη διαμόρφωση και την εφαρμογή των αναγκαίων παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα, με στόχο την προστασία της υγείας, της ασφάλειας και της ευημερίας των πολιτών. Οι συγκεκριμένες προτάσεις μας, εξάλλου, πάντοτε προκύπτουν μέσω της συμμετοχής και της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων και της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών, με ουσιαστικές και όχι προσχηματικές διαδικασίες. Παράλληλα αποτελεί σταθερή επιδίωξή μας να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τη θεσμική δομή της ΕΕ για την πραγματική ανανέωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, ώστε να μπορέσει ν’ αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της προσεχούς περιόδου.
(*) Ο κ.Γιώργος Βερνίκος είναι Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος
