Γράφουν οι Δημήτρης Προκοπίου – Σωτήρης Μανώλογλου

Η υπάρχουσα κατάσταση στον ελληνικό αλλά και διεθνή τουρισμό, είναι απογοητευτική. Oι αερομεταφορές έχουν  σχεδόν διακοπεί και η Ελλάδα δεν συνδέεται με το εξωτερικό παρά μόνο με εξαιρέσεις.

Η ελληνική οικονομία βασίζεται σε σημαντικό ποσοστό στον ελληνικό τουρισμό.  Το 25 % του ΑΕΠ αντιστοιχεί στις τουριστικές δραστηριότητες.  Συνήθως η τουριστική περίοδος αρχίζει στα τέλη Απριλίου. Τώρα όμως δεν άρχισε τίποτα.

Σημαντικές αγορές για την Ελλάδα όπως Ιταλία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία έχουν κλειστά σύνορα και δεν ξέρουμε πότε θα ανοίξουν. 

Εδώ και ένα μήνα περίπου τα ξενοδοχεία είναι κλειστά και παραμένουν δύο ανοικτά ανά  περιφερειακό διαμέρισμα.  Υπάρχουν πολλές εκδοχές για άνοιγμα της τουριστικής περιόδου. Οι εκτιμήσεις αρχίζουν αρχές Ιουνίου και φθάνουν αρχές  Ιουλίου έως αρχές Αυγούστου.  

Πλήγμα δέχονται οι ξενοδοχοϋπάλληλοι καθώς κλειστά θα παραμείνουν τα ξενοδοχεία και κυριαρχεί αβεβαιότητα για το μέλλον, και υπάρχουν πολλές οικογένειες που ζουν από τον τουρισμό. Όσο για τους μεγάλους και  μικρούς επιχειρηματίες του τουρισμού τα πράγματα είναι επίσης δύσκολα.  Υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία τα οποία παραμένει άγνωστο το πότε θα ανοίξουν. Ακόμα και σήμερα παραμένει άγνωστο τι θα γίνει με τις πτήσεις charter.

Κανείς δεν κατάλαβε, γιατί ενώ η Κορέα, το Χονγκ Κονγκ, το Μακάου και η Ταϊβάν έκλεισαν τα σύνορα αρχές Φεβρουαρίου ενώ στην Ευρώπη έκλεισαν στις αρχές Μαρτίου. Αν οι πτήσεις προς και από την Κίνα είχαν  διακοπεί νωρίτερα, ίσως δεν θα υπήρχε η τόσο μεγάλη έκταση του φαινομένου. 

Σήμερα ο τουρισμός διακατέχεται από έναν κίνδυνο, που ενώ ξέρουμε ότι θα σταματήσει δεν ξέρουμε  το

πότε. Σε περίπτωση που η πτώση της τουριστικής ζήτησης είναι μεγάλη το  ερώτημα είναι πώς θα υποστηριχτούν  οι επιχειρήσεις τουρισμού αλλά και οι υπόλοιπες που εξαρτώνται από αυτόν  είναι άγνωστο μια και δεν υπάρχει εικόνα. Δεκάδες  χιλιάδες ξενοδοχοϋπάλληλοι εργάζονται  στον τουρισμό.

Στη Ρόδο είναι περίπου 20.000, ενώ στην Κω κάτι γύρω στις 10.000. Είναι σημαντικό ότι το επίδομα ανεργίας συνεχίζει και οι επιχειρηματίες πήραν βοήθημα, αλλά το μέλλον θα είναι εντελώς διαφορετικό για χιλιάδες κόσμο και για όλη τη χώρα…

Ο  τουρισμός  αποτελεί  κεντρικό πυλώνα  ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας με  σημαντική συνεισφορά  στο  Ακαθάριστο  Εγχώριο  Προϊόν  (της τάξεως του 30%) και  στις  επενδύσεις.  Η  πλούσια  πολιτιστική κληρονομιά,  η  μεγαλύτερη ακτογραμμή της Μεσογείου, οι καλές καιρικές συνθήκες, το  φυσικό  περιβάλλον και φυσικά το αίσθημα ασφάλειας που προσφέρει η Ελλάδα  είναι  ορισμένα  από  τα συγκριτικά  πλεονεκτήματα  που  καθιστούν  την  Ελλάδα  από  τους  σημαντικότερους τουριστικούς  προορισμούς  παγκοσμίως.

 Παράλληλα,  ο  τουρισμός  μαζί  με  τη  ναυτιλία αποτελούν  τους  πιο  εξωστρεφείς  κλάδους  της  ελληνικής  οικονομίας,  με  ιδιαίτερα  θετική συνεισφορά στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.  

Σημαντική  είναι  επίσης  η  επίδραση  στην  απασχόληση, δεδομένου  ότι  αρκετά  επαγγέλματα επηρεάζονται άμεσα, αλλά και έμμεσα από την ανάπτυξη του τουρισμού, καθώς κινητοποιεί ένα σημαντικό αριθμό παραγωγικών μονάδων που δραστηριοποιούνται για την κάλυψη της ζήτησης που δημιουργείται.

Ο τουρισμός συμβάλλει στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής προσφέροντας αναπτυξιακές και επιχειρηματικές ευκαιρίες ιδιαίτερα σε περιοχές της χώρας, όπως τις νησιωτικές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πληθυσμιακή συρρίκνωση, ενισχύοντας ταυτόχρονα το βιοτικό επίπεδο των  κατοίκων  μέσα  από  τις  θέσεις  εργασίας  που  δημιουργεί.  

Η  δραστηριότητα  στον τουριστικό τομέα χαρακτηρίζεται ως εντάσεως εργασίας, καθώς για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών  που  σχετίζονται  με  τη  ζήτηση  από  τους  επισκέπτες  χρησιμοποιείται  συγκριτικά περισσότερη  εργασία  από  κεφαλαιουχικό  εξοπλισμό.  Χαρακτηριστικό  επίσης  γνώρισμα, αποτελεί η διακύμανση που επιδεικνύει στη διάρκεια του έτους, λόγω της εποχικότητας της ζήτησης με αποτέλεσμα να αυξάνεται σημαντικά κατά τους θερινούς μήνες.  

Ωστόσο,  η  εκτίμηση  της  απασχόλησης  εμφανίζει  δυσκολίες  λόγω  των  ιδιαιτεροτήτων  που χαρακτηρίζουν τον τουριστικό τομέα. Η κυριότερη σχετίζεται με το γεγονός ότι ο τουρισμός δεν  αποτελεί  ένα  μεμονωμένο  κλάδο  οικονομικής  δραστηριότητας,  αλλά  ενσωματώνει  ένα μεγάλο εύρος από υπηρεσίες.

Επομένως, για την εκτίμηση της απασχόλησης στον τουριστικό τομέα θα πρέπει να προσδιοριστούν οι οικονομικές δραστηριότητες (κλάδοι) που συμμετέχουν στην  παραγωγή-διάθεση  αγαθών  και  υπηρεσιών  που  σχετίζονται  με  την  τουριστική κατανάλωση.

Ξεκινώντας ενδεικτικά από το 2001 οπότε και η οικονομική κρίση είχε κάνει αισθητή την παρουσία της διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα του ιδρύματος οικονομικών και βιομηχανικών ερευνών, ο τουριστικός κλάδος απασχολούσε 311 χιλιάδες άτομα σε θέσεις κύριας εργασίας.

Αυτές αντιστοιχούσαν στο 8% της συνολικής απασχόλησης της χώρας. Το μέγεθος αυτό είναι αρκετά υψηλότερο εφόσον συνεκτιμηθούν και οι συμπληρωματικές θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος.

Ακολούθως, μεσούσης της οικονομικής κρίσης το 2016, ο τουρισμός αντιπροσώπευε το 7% του ΑΕΠ και το 10% της συνολικής απασχόλησης, ενώ σε δημοφιλείς προορισμούς όπως η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Κρήτη και η Κως ο τουρισμός αντιστοιχούσε σε τοπικό επίπεδο στο 60% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με μελέτες για την ελληνική οικονομία και τον τουρισμό, έχει προκύψει πως για κάθε 100 θέσεις εργασίας άμεσης απασχόλησης στον τουρισμό, υποστηρίζονται άλλες 130 θέσεις περίπου σε συναφείς κλάδους του τουρισμού (προμηθευτές κ.α.) εκτοξεύοντας τον αριθμό των απασχολούμενων στις 741.000 θέσεις εργασίας κατά μέσο όρο σε ετήσια βάση.

Αντίστοιχα θετικά ήταν και τα αποτελέσματα το 2008 όπου σύμφωνα με μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ που δημοσιεύθηκε το φθινόπωρο του 2019, η Ελλάδα είχε το μεγαλύτερο αριθμό απασχολούμενων στον τουρισμό από οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα. Έτσι οι απασχολούμενοι στο τρίτο τρίμηνο του 2018 ανέρχονταν σε 411 χιλιάδες. 

Αυτό συνέβη γιατί σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ. από το 2014 η ανάκαμψη του τουρισμού ήταν συνεχιζόμενη και σταθερά ανοδική: 2014 +16%,  2015 +9,6%,  2016  +4,8%,  2017  +2,8%,  2018  + 3,1%. Έτσι το 2018 φτάσαμε ο τομέας του τουρισμού να αποτελεί το 9,9% της συνολικής απασχόλησης αι το 17,8% της μερικής απασχόλησης στη χώρα μας. 

Τα κύρια χαρακτηριστικά των απασχολούμενων στην Ελλάδα εμφανίζουν την ακόλουθη διάρθρωση: 
•    Το ηλικιακό επίπεδο 25 – 29 ετών αποτελεί το 18% των εργαζόμενων και η ηλικίες 45 – 64 το 32% των

συνολικά απασχολούμενων.

•    Η πλειονότητα (48%) των απασχολούμενων είναι άνδρες

•    Οι περιφέρειες της Αττικής (27%) και της Κεντρικής Μακεδονίας (12,9%) καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά απασχολούμενων στον τουριστικό κλάδο, ακολουθούμενα από την Κρήτη (10,7%) και τα νησιά του Αιγαίου (9,7%).

•    Ένα μεγάλο ποσοστό απασχολούμενων δυστυχώς, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη δεν διαθέτει το ίδιο επίπεδο κατάρτισης, εμπειρίας αλλά και γνώσης ξένης γλώσσας και σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων. 

ΠΗΓΗ rodiaki.gr