Στην ηλεκτρονική εφημερίδα “itn Ελληνικός Τουρισμός” που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου 2022, γράφει ο Θοδωρής Βασιλείου για την μαγεία της ελιάς και τις δυνατότητες του ελαιοτουρισμού.
Η μοναδική εμπειρία στην ελαιοσυγκομιδή της Κεφαλονιάς και οι καταπληκτικές δυνατότητες του ελαιοτουρισμού που ακόμη βρίσκεται στα σπάργανα στη χώρα μας
Ήταν τέλος Νοεμβρίου όταν μου τηλεφώνησε αδελφικός μου φίλος από την Κεφαλονιά.
Ο Παναγής, είναι ένας ευλογημένος άνθρωπος, που βρέθηκε να κατέχει ελαιώνα 300 στρεμμάτων στην Κεφαλονιά. Η πρόσκληση αφορούσε την συμμετοχή μου στο μάζεμα της Ελιάς, που όπως και κάθε αγροτική εργασία είναι επίπονη και κουραστική, όταν γίνεται χωρίς βιομηχανικού τύπου μηχανήματα συλλογής.
Εγώ Βόρειος στην καταγωγ” δεν είχα ιδέα απο ελαιοσυγκομιδή, αλλά με φυσική περιέργεια για καθετί το καινούργιο αποδέχτηκα την πρόσκληση με ενθουσιασμό.
Φυσικά δεν πήγα από εργασιακό μαζοχισμό, αλλά από την έμφυτη ανάγκη για κοινωνική συναναστροφή, πράγμα που στην περίπτωση του χαρισματικού φίλου μου, πάντα εξελίσσεται σε «ψυχοθεραπευτικό συμπόσιο» με ατέρμονες συζητήσεις, καλό μεζέ και υπέροχα Κεφαλονίτικα κρασιά.
Να μην τα πολυλογώ, το επόμενο πρωί βρεθήκαμε στον Ελαιώνα και η συγκομιδή άρχισε με τους καλύτερους οιωνούς (καλή θερμοκρασία και ηλιόλουστες ημέρες).
Η ποικιλία ήταν η Κορωνέικη ελιά και μέχρι το μεσημέρι είχαμε συγκεντρώσει (μαζί με το υπόλοιπο συνεργείο) περί τα 500 κιλά.
Και εκεί άρχισαν οι εκπλήξεις. «Διάλειμμα για φαγητό» λέει ο Παναγής. Το τραπέζι λιτό όσο και πλούσιο, ανάλογα με την οπτική του καθενός. Ζυμωτό ψωμί από τον ξυλόφουρνο του αγροκτήματος, φρέσκα λαχανικά και ντομάτες από τον κήπο, Κεφαλονίτικο κατσικίσιο τυρί και γραβιέρα, τοπικά αλλαντικά και λιαστό κρασί.
Και ιδού το Θαύμα. Στην μέση του τραπεζιού μια πιατέλα γεμάτη με ένα χρυσοπράσινο αγουρέλαιο και θρούμπες ελιές που πάνω τους επέπλεε θρυμματισμένη άγρια ρίγανη.
Το λάδι το έφερε ο Παναγής από το βιολογικό ελαιοτριβείο του νησιού, όπου είχε παραδοθεί ο καρπός της προηγούμενης ημέρας.
«Βούτα το ψωμί μέσα» με παροτρύνει ο φίλος μου και εδώ αρχίζει η απόλυτη μαγεία.
Καθώς φέρνω την λαδομπούκα στο στόμα μου ένα άρωμα ανοιξιάτικων αγριολούλουδων κατακλύζει την όσφρηση μου. Καταπίνω και ένα ελαφρύ κάψιμο, σε συνδυασμό με μια ιδιόμορφη πικράδα, γίνεται αισθητό στον λάρυγγα και τον ουρανίσκο, χαρακτηριστικό των ελαίων που παράγονται στην αρχή της ελαιοκομικής περιόδου, κυρίως από πράσινες ακόμη ελιές.
Όταν συνέρχομαι από την πρώτη έκπληξη, αρχίζει και κυριαρχεί η φρουτώδης γεύση η οποία εισβάλει στο σύνολο των οσφραντικών και γευστικών κυττάρων.
Η πανδαισία αυτών των γεύσεων είναι αδύνατο να περιγραφεί από άπειρο δοκιμαστή όπως εμένα. Εγώ το βίωσα ωσάν ένα ελαιώδη γευστικό οργασμικό χορό, που κατακυρίευσε την στοματική μου κοιλότητα και με οδήγησε σε νέα και ανεξερεύνητα γευστικά μονοπάτια.
Λογικό για έναν άπειρο Βόρειο, που μυείται στα ελευσίνια μυστήρια του ελαιολάδου, έχοντας γνωρίσει μόνο τα χαμηλής ποιότητας λάδια των σούπερ μάρκετ, (και τα οποία ειρήσθω εν παρόδω” είναι χίλιες φορές καλύτερα από αυτά που κυκλοφορούν στην Ευρώπη , όπως με διαβεβαίωσε και η κόρη μου που ζει στην Ολλανδία).
φανταστείτε λοιπόν τί ένιωσα εκείνη την στιγμή.
«Τί μαγικό φίλτρο είναι αυτό που έφερες ρε Παναγή;», ψιθύρισα αποσβολωμένος.
Ο Παναγής χαμογέλασε με αυταρέσκεια και άρχισε να περιγράφει με επιστημονικό στόμφο.
«Στο οργανοληπτικό προφίλ του λαδιού μου, μπορούμε να ανιχνεύσουμε από αρωματικά βότανα, λουλούδια και αγκινάρα, μέχρι πράσινο αμύγδαλο, κόκκινα φρούτα, φύλλα ελιάς, φρεσκοκομμένο γρασίδι, ακόμα και νότες από βανίλια, ξηρούς καρπούς, βασιλικό και εσπεριδοειδή.
Αυτά είναι τα φυσικά χαρακτηριστικά της Κορωνέικης Ελιάς , μεγεθυμένα κάπως λόγω της βιολογικής μου καλλιέργειας Είναι παραδοσιακή ποικιλία της Ελλάδας και θεωρείται βασίλισσα των ελληνικών ποικιλιών ελιάς με πατρίδα της την περιοχή της Κορώνης. Είναι ποικιλία μικρόκαρπη χωρίς ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές απαιτήσεις, ανθεκτική στην ξηρασία και χαρακτηρίζεται από δύο σημαντικά πλεονεκτήματα: την γρήγορη ανάπτυξη και τη υψηλή και σταθερή καρποφορία της (από 50 ως και πάνω από 150 κιλά καρπού κατά δέντρο).
Η οργανοληπτική αξιολόγηση του λαδιού πραγματοποιείται σε ειδικά κατασκευασμένες καμπίνες δοκιμών, στον χώρο των οποίων πρέπει να διασφαλίζεται η απουσία οσμών και θορύβων. Σε κάθε καμπίνα βρίσκεται θερμαντική συσκευή όπου τοποθετούνται τα ειδικά ποτήρια δοκιμών με τα υπό δοκιμή δείγματα.
Το ποτήρι δοκιμής έχει σκούρο μπλε χρώμα καθώς ο δοκιμαστής δεν πρέπει να επηρεάζεται από το χρώμα του ελαιολάδου, το οποίο δεν αποτελεί κριτήριο ποιότητας. Σε κάθε ποτήρι που φέρει ετικέτα με τον κωδικό του δείγματος, τοποθετείται ποσότητα περίπου 15 ml από το δείγμα, καλύπτεται με ύαλο ωρολογίου και αφήνεται στη θερμαντική συσκευή ώστε να αποκτήσει την απαιτούμενη θερμοκρασία των περίπου 28 ο C. Ο δοκιμαστής, ο οποίος αποτελεί μέλος της ομάδας και καλείται από τον υπεύθυνο της ομάδας να συμμετάσχει στην οργανοληπτική αξιολόγηση, πρέπει να είναι σε καλή φυσική και ψυχολογική κατάσταση, να μη φορά αρώματα και να μην έχει καπνίσει τουλάχιστον για μισή ώρα πριν τη δοκιμή».
“Σίγουρα μιλάμε για ελαιόλαδο και όχι για κρασί; ” τον διακόπτω εντυπωσιασμένος, έχοντας την εμπειρία αρκετών οργανωμένων επισκέψεων σε οινοποιεία ανά την Ελλάδα.
«Ποια είναι η διαφορά»μου λέει ο Παναγής «και τα δύο είναι τα σπουδαιότερα τρόφιμα της ελληνικής γης που τα εξάγουμε σε όλη την μεσόγειο, τον Εύξεινο πόντο και ενδεχομένως τον Ατλαντικό εδώ και χιλιάδες χρόνια», απαντά ο αγαπημένος μου φίλος και συνεχίζει απτόητος την άκρως ενδιαφέρουσα διάλεξη.
«Και δεν είναι μόνο σπουδαίο τρόφιμο, πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει πως η μεσογειακή διατροφή, η βασισμένη στο ελαιόλαδο, συνδέεται με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης αθηροσκλήρωσης, καρδιαγγειακών παθήσεων, καθώς και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Οι κύριες φαινολικές ενώσεις του λαδιού, η υδροξυτυροσόλη και η ελαιοευρωπαΐνη, έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
Οι φαρμακολογικές ιδιότητες της ελαιοευρωπαΐνης είναι οι ακόλουθες:
➤ αντιοξειδωτική,
➤ αντιφλεγμονώδη
➤ αντι-αθηρογενής
➤ αντί-καρκινική
➤ αντί-μικροβιακή
➤ αντιική
Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η ελαιοευρωπαΐνη παρουσιάζει ισχυρή καρδιοπροστατευτική δράση, έναντι της οξείας καρδιοτοξικότητας της αδριαμυκίνης. Ακόμη, εμφανίζει αντιισχαιμικές και υπολιπιδαιμικές ιδιότητες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Νοέμβριο 2011 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έδωσε την επίσημη έγκριση για την χορήγηση της ελαιευρωπαΐνης, στην μορφή του συμπληρώματος διατροφής, για συγκεκριμένες ενδείξεις.
Βέβαια, σκευάσματα με αυτήν την ευεργετική ουσία κυκλοφορούν ήδη στη Γερμανία με ενδείξεις όπως:
- υποστήριξη στις λειτουργίες του καρδιαγγειακού συστήματος
- ρύθμιση της χοληστερίνης
- προστασία των αγγείων από τις αθηρωματικές πλάκες
- σταθεροποίηση των επιπέδων του σακχάρου
- αντιδιαβητική δράση
Θα απαιτηθεί η επιμόρφωση των παραγωγών, η απόκτηση τουριστικής κουλτούρας, η συνειδητοποίηση των επιχειρηματιών ελαιοτριβείων ότι μπορούν να μεταμορφώσουν τις μεταποιητικές τους εγκαταστάσεις, σε επισκέψιμες κ.λ.π. Για να μη μιλήσουμε για την δυνατότητα ανάδειξης του ελληνικού ελαιόλαδου σε ισχυρό διεθνές brand.
Τέλος, στις ΗΠΑ από την δεκαετία του ’60 έχει προταθεί ως αγωγή για την αντιμετώπιση της υπέρτασης».
«Φτάνει ρε φίλε» τον διακόπτω πάλι, βάλε μου λίγο κρασί για να προλάβω να αφομοιώσω την συμπυκνωμένη και βιωματική γνώσει που μου χάρισες.
Νιώθω τρισευτυχισμένος γιατί θεωρώ ότι σήμερα ανακάλυψα ένα νέο είδος τουρισμού που έχει τα χαρακτηριστικά του οινοτουρισμού, αλλά δυστυχώς βρίσκεται στα σπάργανα στην χώρα μας.
Μέχρι να αναπτυχθεί ο επισκέψιμος ελαιοτουρισμός θα χυθεί αρκετό νερό στο αυλάκι.
Θα απαιτηθεί η επιμόρφωση των παραγωγών, η απόκτηση τουριστικής κουλτούρας, η συνειδητοποίηση των επιχειρηματιών ελαιοτριβείων ότι μπορούν να μεταμορφώσουν τις μεταποιητικές τους εγκαταστάσεις, σε επισκέψιμες κ.λ.π.
Για να μη μιλήσουμε για την δυνατότητα ανάδειξης του ελληνικού ελαιόλαδου σε ισχυρό διεθνές brand.
Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
