Στην ηλεκτρονική εφημερίδα “itn Ελληνικός Τουρισμός” που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2022, γράφει η Δώρα Χρήστου για το yachting στην Ελλάδα ως ανερχόμενος δημοφιλής προορισμός με βα΄ση την έρευνα της διαΝΕΟσις.

Η Ευρώπη αποτελεί μία σημαντική περιοχή για τη δραστηριοποίηση των σκαφών αναψυχής, τόσο ως αγορά προέλευσης σκαφών αναψυχής όσο και ως τουριστικός προορισμός για τους χρήστες των σκαφών. Αυτό συμβαίνει διότι τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης διαθέτουν ακτογραμμή (συνολικό μήκος ακτών 68.000 χλμ.), άλλα αποτελούν νησιωτικά κράτη, ενώ άλλα διαθέτουν εκτεταμένα δίκτυα εσωτερικής ναυσιπλοΐας (συνολικό μήκος 37.000 χλμ.).

Η αγορά των σκαφών αναψυχής είναι δυναμική τόσο εξαιτίας της διείσδυσης των σκαφών αναψυχής στους πολίτες της ΕΕ όσο και εξαιτίας της ισχυρής βιομηχανίας που συνδέεται με αυτά, μιας και η ΕΕ φιλοξενεί μεγάλο αριθμό ναυπηγείων, πολλά εκ των οποίων είναι απολύτως εξειδικευμένα στη ναυπήγηση αυτού του είδους σκαφών.

Σύμφωνα με στοιχεία της European Boating Industry (2021) στην Ευρώπη δραστηριοποιούνται 32.000 επιχειρήσεις (το συντριπτικό ποσοστό των οποίων είναι μικρομεσαίες σε ποσοστό 97%) που ασχολούνται με τον κλάδο των σκαφών αναψυχής, απασχολώντας συνολικά περί τους 280.000 εργαζόμενους.

Υπολογίζεται ότι περίπου 48 εκατ. ευρωπαίοι συμμετέχουν τακτικά σε δραστηριότητες που σχετίζονται με σκάφη αναψυχής, ενώ ο ευρωπαϊκός στόλος εκτιμάται σε περίπου 6.000.000 σκάφη κάτω των 24 μέτρων ολικού μήκους. Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμάται ότι ο στόλος των σκαφών αναψυχής προς ναύλωση ανέρχεται σε 60.000 σκάφη. Η πλειονότητα των υπό ναύλωση σκαφών παρέχεται χωρίς πλήρωμα.

Η ευρωπαϊκή αγορά σκαφών αναψυχής επηρεάστηκε αρνητικά από την οικονομική κρίση που ενέσκηψε το 2009. Στηριζόμενη όμως στην ισχυρή βιομηχανική της βάση (ναυπηγεία σκαφών αναψυχής αλλά και βιομηχανίες εξοπλισμού σκαφών αναψυχής) και στη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών, η αγορά ανέκαμψε από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δημοφιλέστερος προορισμός σε ναυλώσεις παγκοσμίως είναι η Νότια Γαλλία κατέχοντας το 20% της αγοράς, στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Ιταλία με το 19% των ναυλώσεων και ακολουθεί στην τρίτη θέση η Ελλάδα με το 17%. H ευρωπαϊκή αγορά και ιδίως η περιοχή της Μεσογείου διαθέτει τα χαρακτηριστικά εκείνα που την καθιστούν ελκυστική για τους χρήστες υπηρεσιών σκαφών αναψυχής.

Οι καλές κλιματολογικές συνθήκες, το πλούσιο ιστορικό, πολιτιστικό και γαστρονομικό δυναμικό της Μεσογείου αλλά και η ύπαρξη νησιωτικών συμπλεγμάτων (όπως στην περίπτωση της Ελλάδας) που επιτρέπουν τον ευκολότερο σχεδιασμό της θαλάσσιας διαδρομής, έχουν καταστήσει τη Μεσόγειο έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς παγκοσμίως.

Η ελληνική αγορά

Η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους ελκυστικότερους προορισμούς για τα σκάφη αναψυχής στην Ευρώπη. Ο στόλος των σκαφών αναψυχής είναι κυρίως ιδιόκτητος, αλλά υπάρχουν και επαγγελματικά σκάφη τα οποία ναυλώνονται σε Έλληνες και αλλοδαπούς τουρίστες. Η πλειονότητα των ιδιόκτητων σκαφών είναι μικρού μεγέθους (μήκος μικρότερο από εφτά μέτρα). Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται ένας σημαντικός αριθμό σκαφών κατηγορίας mega-yacht (σκάφη άνω των 24 μέτρων).

Συνολικά περίπου 170.600 σκάφη αναψυχής υπάρχουν στην Ελλάδα με τη συντριπτική πλειοψηφία (75,7%) να αποτελούν σκάφη με εξωλέμβια μηχανή ανεξαρτήτως του υλικού κατασκευής. 12,9% είναι ο στόλος των φουσκωτών σκαφών, και ακολουθούν τα σκάφη με εσωλέμβια μηχανή (8%), ενώ τα ιστιοφόρα αποτελούν το 3,4% του στόλου.

Εκτός από τα ιδιόκτητα σκάφη αναψυχής, στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται και επαγγελματικά σκάφη αναψυχής, μία αγορά η οποία έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, από τα 2.800 σκάφη αναψυχής του 1990 ο στόλος σχεδόν διπλασιάστηκε το 2005 όταν και ανήλθε σε 5.500 σκάφη. Το 2019 αριθμούσε 6.109 σκάφη.

Το 71,8% των επαγγελματικών σκαφών έχει μήκος από 10-15 μέτρα, ενώ στον στόλο υπάρχουν σκάφη με μήκος μικρότερο από 10 μέτρα αλλά και σκάφη με μήκος μεγαλύτερο των 60 μέτρων. Τουλάχιστον το 5,7% του επαγγελματικού στόλου σκαφών αναψυχής εντάσσεται στην κατηγορία των mega-yachts (σκάφη άνω των 24 μέτρων). Τα σκάφη αυτά (περίπου 350) απαιτούν και ειδικές λιμενικές εγκαταστάσεις εντός των τουριστικών λιμένων για την εξυπηρέτησή τους. Το 63% περίπου του στόλου είναι ιστιοφόρα σκάφη και το 37% είναι μηχανοκίνητα σκάφη (ICAP, 2019).

Η αγορά των mega-yachts

Μία εξειδικευμένη και ιδιαίτερη κατηγορία σκαφών αναψυχής είναι τα mega-yachts. Πρόκειται για σκάφη με μήκος άνω των 24 μέτρων, τα οποία συνήθως είναι πολυτελή και διαθέτουν πλήρωμα (σε ένα σκάφος αναψυχής 40 μέτρων το πλήρωμα μπορεί να ανέλθει στα 12 άτομα) και μπορεί να κινούνται είτε με μηχανή είτε με ιστία. Σε ορισμένες μελέτες τα σκάφη άνω των 24 μέτρων κατανέμονται σε δύο κατηγορίες: τα superyachts με μήκος 24-40 μέτρα και τα mega-yachts με μήκος άνω των 40 μέτρων. Τα superyachts συνήθως διατίθενται προς ναύλωση ενώ τα mega-yachts είναι για ιδία χρήση από τον ιδιοκτήτη τους.

Τα mega-yachts ως αγορά αποτελούν στόχο αρκετών χωρών και των τουριστικών λιμενικών τους εγκαταστάσεων. Η συγκεκριμένη κατηγορία σκαφών απευθύνεται σε άτομα υψηλού εισοδήματος και η παραμονή τους σε έναν προορισμό συνδέεται με μία σημαντική οικονομική επίπτωση εξαιτίας:

Α) Των απαιτήσεων του σκάφους σε προμήθειες.

 Β) Των δαπανών των επιβατών του mega-yacht.

Ενδεικτικά σε ένα mega-yacht μήκους 40-60 μέτρων, που αποτελεί μία δημοφιλή κατηγορία, οι εβδομαδιαίες δαπάνες σκάφους και επιβατών ανέρχονται σε €42.022. Αν σε αυτό το ποσό προστεθεί και το κόστος της ναύλωσης που ανέρχεται σε περίπου €56.000 τότε η συνολική οικονομική επίπτωση ενός επαγγελματικού mega-yacht που ανήκει στην κατηγορία 40-60 μ. είναι €98.000 ανά εβδομάδα.

Παράλληλα, τα mega-yachts χρειάζονται εξειδικευμένες υποδομές σε τουριστικούς λιμένες, δημιουργώντας την ανάγκη πρόσθετων επενδύσεων για την κατασκευή τους (μεγαλύτερες σε μήκος ή πλάτος θέσεις πρόσδεσης και με μεγαλύτερο βάθος), καθώς και την παροχή μίας ευρείας γκάμας λιμενικών υπηρεσιών όπως για παράδειγμα η πετρέλευση ή ακόμα και η δυνατότητα εκτέλεσης επισκευαστικών εργασιών.

Screenshot 1 ΜΑΡΙΝΕΣ

Σε ό,τι αφορά τον στόλο των mega-yachts, παρατηρείται μία συνεχής αύξηση. Ο παγκόσμιος στόλος σκαφών άνω των 30 μέτρων αριθμούσε το 1997 περίπου 1.900 σκάφη, ενώ μία δεκαετία αργότερα ο αριθμός τους διαμορφώθηκε στα 3.400. Το 2017 ο αριθμός τους διαμορφώθηκε στα 5.200 και το 2021 ο αριθμός τους είναι 5.595.

Συνολικά 8.538 mega-yachts υπάρχουν στον παγκόσμιο στόλο των σκαφών αναψυχής. Το 34,5% είναι σκάφη μήκους από 24-30 μέτρα, ενώ το 40,8% ανήκουν στην κατηγορία 30-40 μέτρα. Αθροιστικά οι δύο αυτές κατηγορίες καταλαμβάνουν τα 3/4 του παγκόσμιου στόλου mega-yachts. Χαρακτηριστικά, το μέσο mega-yacht έχει μήκος 36 μέτρα και χωρητικότητα 359 GT.

Το γεγονός ότι ο αριθμός των mega-yachts βαίνει αυξανόμενος κάθε χρόνο αποτελεί απόδειξη της δυναμικής της συγκεκριμένης αγοράς, αλλά και των πρωτοβουλιών που θα πρέπει να παρθούν τόσο σε επίπεδο στρατηγικής για την προσέλκυση στην Ελλάδα της συγκεκριμένης κατηγορίας των σκαφών αναψυχής, όσο και σε επίπεδο υποδομών για τη δημιουργία θέσεων ελλιμενισμού ικανών να τα εξυπηρετήσουν.

Παρότι η οικονομική κρίση του 2009 επηρέασε τη συγκεκριμένη κατηγορία σκαφών αναψυχής, καθώς μειώθηκε ο ρυθμός ναυπήγησης νέων σκαφών, η ετήσια μεταβολή στον στόλο ήταν θετική καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου, ένδειξη της δυναμικής της αγοράς.

Screenshot 2 ΜΑΡΙΝΕΣ

Να σημειωθεί ότι ένας από τους μεγαλύτερους στόλους σκαφών αναψυχής άνω των 40 μέτρων ανήκει σε Έλληνες. Συγκεκριμένα από τα 4.795 σκάφη που είχε καταγράψει η έρευνα της Knight Frank (2018), τα 407 ανήκουν σε πολίτες των ΗΠΑ, με τους Ρώσους να ακολουθούν στη δεύτερη θέση με 168 σκάφη και τους Έλληνες στην τρίτη με 107 mega-yachts.

Η χώρα που κυριαρχεί στη ναυπήγηση mega-yachts είναι η Ιταλία η οποία κατείχε το 2019 την πρώτη θέση με το 30,65% της ολικής χωρητικότητας των mega-yachts υπό ναυπήγηση. Η Ιταλία διαθέτει ισχυρή ναυπηγική βιομηχανία, με ορισμένες από τις ναυπηγικές της μονάδες να έχουν εξειδικευτεί πλήρως στην κατασκευή mega-yachts.

Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Ολλανδία με το 21,8% περίπου της ολικής χωρητικότητας των υπό ναυπήγηση mega-yachts, ενώ ακολούθησε η Γερμανία με 19,62%, η Τουρκία με 9,4%, ενώ η πεντάδα κλείνει με τη Νορβηγία η οποία κατέλαβε το 5,65% της αγοράς. Να σημειωθεί ότι το 2019 υπήρχαν στην Ελλάδα δύο υπό κατασκευή mega-yachts μέσου μήκους 73 μέτρων.

26 27 THALASSIOS
https://itnnews.gr/wp-content/uploads/2022/02/ITN_10022022.pdf