Πολύτιμα συμπεράσματα και σημαντικές προτάσεις προέκυψαν από τις ομιλίες και τις τοποθετήσεις στο Forum του ITN News Web TV για τον Θαλάσσιο Τουρισμό. Στο forum τοποθετήθηκαν εκπρόσωποι από όλο το φάσμα του θαλάσσιου τουρισμού και κοινή διαπίστωση είναι πως η συγκεκριμένη μορφή θεματικού τουρισμού μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στην μετα-Covid εποχή τόσο για την ενίσχυση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, όσο και για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
Από πλευράς δεδομένων καταγράφηκαν οι μεγάλες απώλειες που έχει υποστεί ο θαλάσσιος τουρισμός εξαιτίας της πανδημίας, ιδιαίτερα στην κρουαζιέρα, η οποία κατέγραψε πτώση 95% το 2020 σε σύγκριση με το 2019. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς ευελπιστούν πως φέτος η χρονιά θα είναι καλύτερη για την κρουαζιέρα, ωστόσο όπως τονίστηκε για να μετατραπεί η ευχή και η ελπίδα σε πραγματικότητα, πρέπει να ανακοινωθούν και να εφαρμοστούν τα επικαιροποιημένα υγειονομικά πρωτόκολλα στα λιμάνια, που θα επιτρέψουν στα κρουαζιερόπλοια να προσεγγίσουν τα ελληνικά λιμάνια. Εκπρόσωποι εταιρειών σημείωσαν πως μπορούν και πραγματοποιούν κρουαζιέρες σε λιμάνια της Καραϊβικής, αλλά δεν μπορούν να ξεκινήσουν δρομολόγια στην Ελλάδα λόγω έλλειψης υγειονομικών πρωτοκόλλων. Αυτό λοιπόν είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί άμεσα.
Στο χώρο του yachting οι απώλειες ήταν μικρότερες σε σχέση με την κρουαζιέρα, όμως και εδώ τα προβλήματα είναι σημαντικά και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Το πρώτο βασικό θέμα είναι οι υποδομές. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή λειτουργούν μόλις 22 μαρίνες που προσφέρουν μέτριες υπηρεσίες, αν όχι κακές, και ταυτόχρονα είναι από τις ακριβότερες της Μεσογείου. Την ίδια ώρα στην Ισπανία λειτουργούν 320 μαρίνες και στην Ιταλία 261. Για να συνεχίσουμε με τους αριθμούς στη χώρα που διαθέτει πάνω από 16.000 χλμ ακτογραμμής και πάνω από 6.000 νησιά και νησίδες ο θαλάσσιος τουρισμός καταλαμβάνει μόλις το 1,41% του ΑΕΠ, ποσοστό που τα δεδομένα βάσης και μόνο δείχνουν ότι θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλότερο. Σοβαρά προβλήματα έχουν δημιουργηθεί στην Αττική καθώς στις μαρίνες επικρατεί το αδιαχώρητο, ενώ εντάσεις έχει προκαλέσει η ιδιωτικοποίηση της μαρίνας Αλίμου που οδήγησε σε αύξηση των τελών ελλιμενισμού και στον «στραγγαλισμό» των επαγγελματιών σκαφών αναψυχής. Παρομοίως και στο Βόλο αντί ενίσχυσης και στήριξης οι επιχειρήσεις με επαγγελματικά σκάφη έχουν έρθει αντιμέτωπες με υψηλά πρόστιμα για τον ελλιμενισμό που, όπως τονίστηκε, πρέπει να παρθούν πίσω.
Τα παραπάνω προβλήματα και οι διαφορές με το εξωτερικό είναι ενδεικτικές για το πόσο πίσω είναι η Ελλάδα στο συγκεκριμένο θέμα. Παράλληλα τονίστηκε ότι στο σύνολο του θαλάσσιου τουρισμού θα πρέπει να υπάρξει ένα κοινό πλαίσιο κανόνων, να πάψει η πολυνομία και να μειωθεί η γραφειοκρατία. Είναι σημαντικό να δοθούν κίνητρα για την σύσταση και ανάπτυξη επιχειρήσεων στον θαλάσσιο τουρισμό με πρώτο βήμα τη μείωση των τελών ελλιμενισμού και της φορολογίας. Το κόστος συντήρησης ενός επαγγελματικού σκάφους στην Ελλάδα είναι κατά πολύ υψηλότερο σε σύγκριση με άλλες χώρες και αυτό δεν βοηθάει καθόλου στην ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού. Με τη θέσπιση ενιαίων κανόνων ο θαλάσσιος τουρισμός μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τον τουρισμό, για τη ναυτιλία, ακόμη και για την παρουσία της χώρας στη θάλασσα.
Πέρα από τις κύριες μορφές του θαλάσσιου τουρισμού, το yachting, την κρουαζιέρα, τα ημερόπλοια, σε άνοδο βρίσκονται και άλλες μορφές όπως ο αλιευτικός τουρισμός, ο καταδυτικός τουρισμός, τα θαλάσσια σπορ κα. Το υποβρύχιο μουσείο στην Αλόννησο είναι τρανό παράδειγμα για το πόσο μεγάλο ρόλο μπορεί να παίξει ο καταδυτικός τουρισμός. Το νησί των Σποράδων με το υποβρύχιο μουσείο κατάφερε να γίνει γνωστό σε όλο τον πλανήτη και να ανέβει πολλές θέσεις στις προτιμήσεις διεθνώς. Στην Ελλάδα υπάρχουν διάσπαρτες πλείστες άλλες περιπτώσεις αρχαιολογικών χώρων σε μικρό βάθος που μπορούν να αποτελέσουν αξιοθέατα, όχημα ανάπτυξης του καταδυτικού τουρισμού και να οδηγήσουν σε κατακόρυφη άνοδο της τουριστικής κίνησης σε μια περιοχή.
Ο αλιευτικός τουρισμός επίσης γνωρίζει διεθνώς άνοδο και μπορεί να αποτελέσει σημαντική διέξοδο για τους Έλληνες αλιείς, ιδιαίτερα τους παράκτιους, καθώς με την υπεραλίευση, την μείωση των αποθεμάτων ψαριών στις θάλασσες και την ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών η εργασία τους γίνεται όλο και πιο δύσκολη και το εισόδημά τους συμπιέζεται σημαντικά. Με τον αλιευτικό τουρισμό μπορούν παράλληλα να σωθούν τα παραδοσιακά αλιευτικά σκάφη και να αναθερμανθεί και η διαδικασία κατασκευής νέων. Χρειάζεται να ξαναζωντανέψουν τα καρνάγια και να δημιουργηθούν νέα, ώστε να κατασκευάζονται σκάφη νέας τεχνολογίας και στην Ελλάδα. Γενικότερα η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού αναμένεται πως θα έχει θετικό αντίκτυπο και στον ναυπηγοεπισκευαστικό κλάδο της χώρας που επίσης δεν διανύει την καλύτερη περίοδο.
Για να ανθίσουν, ωστόσο όλες αυτές οι μορφές τουρισμού και να αποφέρουν τα αποτελέσματα που προαναφέρονται θα πρέπει να υπάρξει εθνικός σχεδιασμός και κεντρική στρατηγική marketing που να προωθεί τον θαλάσσιο τουρισμό. Στις προτάσεις που κατατέθηκαν ήταν να δημιουργηθεί εξειδικευμένη πλατφόρμα από τον ΕΟΤ που θα συμπεριλαμβάνει και θα δίνει έμφαση στον θαλάσσιο τουρισμό. Η πλατφόρμα θα ενθαρρύνει τους επισκέπτες και θα δίνει τα εργαλεία στους επαγγελματίες στο εξωτερικό για να διοργανώσουν ταξίδια θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα. Να σημειωθεί πάντως, πως φέτος ο ΕΟΤ, όπως έχει ανακοινώσει ο γγ του Οργανισμού Δημ. Φραγκάκης, ετοιμάζει ειδικές καμπάνιες για θεματικές μορφές τουρισμού, στην οποίες συγκαταλέγεται ο θαλάσσιος τουρισμός.
Ταυτόχρονα θα πρέπει να ενισχυθεί η εκπαίδευση γύρω από τον θαλάσσιο τουρισμό. Πρέπει να υπάρξουν νέες μορφές δημόσιας εκπαίδευσης με εστίαση στις επιμέρους και νέες μορφές θαλάσσιου τουρισμού, όπως ο καταδυτικός και ο αλιευτικός. Όσοι εμπλέκονται επιχειρήσεις και προσωπικό θα πρέπει να έχουν τη γνώση και τις κατάλληλες πιστοποιήσεις. Προτάθηκε όλο το προσωπικό σε όλες τις μορφές θαλάσσιου τουρισμού να διαθέτει ναυτικό φυλλάδιο και να τηρούνται οι αρχές ασφαλείας που ισχύουν για το σύνολο της ναυτιλίας. Η κίνηση αυτή θα έχει ενδεχομένως κόστος το οποίο θα πρέπει να εξισορροπηθεί με την παροχή ανάλογων κινήτρων από το κράτος.
Το στοιχείο που είναι το πλέον σημαντικό και πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι πως ο θαλάσσιος τουρισμός δεν είναι αποκομμένος από τις υπόλοιπες τουριστικές δραστηριότητες, αλλά ούτε και από την ναυτιλία. Αντιθέτως τροφοδοτείται και τροφοδοτεί με την σειρά του δραστηριότητες στην ξηρά και στο σύνολο της ναυτιλίας, προσθέτει σημαντική υπεραξία σε ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο στον τουρισμό και στην οικονομία της χώρας. Ιδιαίτερα σήμερα που λόγω της πανδημίας η Ελλάδα βρίσκεται ξανά στα πρόθυρα μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, αυτή η ευκαιρία ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού δεν πρέπει να πάει χαμένη, καθώς μπορεί να βοηθήσει καταλυτικά στην άμβλυνση των προβλημάτων, να δώσει διεξόδους απασχόλησης, να δώσει ώθηση στις επενδύσεις. Για να γίνουν όλα αυτά όμως θα πρέπει να υπάρξουν πρωτοβουλίες από την πολιτεία.
