Το 2020 μάς αποχαιρέτησε πριν από λίγες μέρες. Ένα έτος που θα μείνει ανεξίτηλο στην μνήμη μας εξαιτίας της πανδημίας του Covid 19.
Καινούριες έννοιες, λέξεις, συνήθειες μπήκαν με βίαιο τρόπο στο λεξιλόγιο και την ζωή μας. Lockdown, RNA, συμπτωματικός φορέας, επιδημιολογικό φορτίο, κοινότητα, μάσκα, rapid test…
Αλλά και περιορισμός στην κοινωνική μας ζωή, στις συναναστροφές μας, στην καθημερινότητά μας, στις μετακινήσεις μας, στα ταξίδια.
Το πλήγμα μεγάλο. Αρχικά και πάνω από όλα στις απώλειες στην ανθρώπινη ζωή, αλλά και στην οικονομία.
Μοναδικές ιστορικές στιγμές, που πριν ένα χρόνο ούτε στην πιο ευφάνταστη ταινία δεν θα τις φανταζόμασταν.

Και ξημερώνει το 2021. Με την ίδια αβεβαιότητα και αγωνία, αλλά με ελπίδα, με προσμονή για ένα καλύτερο αύριο.
Άλλωστε η επιστημονική κοινότητα, ενωμένη, κατάφερε σε χρόνο ρεκόρ να βρει το εμβόλιο που θα μας επαναφέρει στην «κανονικότητα» (ακόμα μια καινούρια έννοια…).
Όμως τα μηνύματα και οι προβλέψεις είναι ακόμα αντιφατικά, θολά, έωλα.
Το μέλλον παραμένει αβέβαιο.
Οι εμβολιασμοί ξεκίνησαν, όμως σε αργό ρυθμό.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβεβαιώνει ακόμα μια φορά την φήμη της περί «βραδυκίνητου καραβιού».
Οι μολύνσεις παραμένουν δραματικά σε υψηλά επίπεδα.
Τα lockdown και η αυστηροποίηση των μέτρων συνεχή, τόσο στην χώρα μας όσο και σε όλο τον κόσμο, και δυστυχώς κυριότερα στις αιμοδότριες τουριστικά χώρες για την Ελλάδα.
Οι μετακινήσεις απαγορεύονται ή γίνονται με συγκεκριμένο πρωτόκολλο, ακόμα και από νομό σε νομό.
Ο ιός μεταλλάσσεται και αυξάνει την μεταδοτικότητά του, όμως το εμβόλιο την πιάνει την μετάλλαξη.
Οι επιχειρήσεις μια ανοίγουν και μετά από λίγο κλείνουν, κατατάσσοντάς τις στις πληττόμενες με μείωση τζίρου.
Και αυτή καινούρια έννοια… Πληττόμενη επιχείρηση…
Υπάρχουν όμως και οι επιχειρήσεις που από πέρυσι τον Μάρτιο δεν έχουν κάνει ούτε ένα ευρώ τζίρο.
Πώς να τις ονομάσουμε αυτές; Αυτό μπαίνει σε διαβούλευση.
Επιχείρηση μηδενικού εσόδου, ανυπάρκτου τζίρου, κατεστραμμένη, κλειστή; 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο κλάδος μας, τα τουριστικά γραφεία.
Υγιείς επιχειρήσεις, που εξαιτίας της εξειδίκευσής τους δεν παράγουν έργο.  Γραφεία που ασχολούνται με κρουαζιέρα, συνέδρια, MICE, incoming, outgoing. Και τα έξοδα τρέχουν και η δουλειά τους συνεχίζεται. Οφείλουν να είναι εκεί και να προετοιμάζονται για το καινούριο έτος, για την καινούρια σεζόν -όποια είναι αυτή- δίπλα στους πελάτες τους, στους συνεργάτες τους, ακούραστοι πρεσβευτές του ελληνικού τουρισμού.
Τα είχαν κάνει όλα σωστά. Είχαν επενδύσει σε νέες τεχνολογίες, σε διαδικτυακά συστήματα, διαφημίστηκαν στα σωστά portals, διατήρησαν με κόπο συνεργασίες, αλλά η πανδημία στο ταξίδι είναι κάτι που δεν μπορεί να ξεπεραστεί.

Η κατάσταση αυτή την στιγμή δεν εμπνέει ιδιαίτερη αισιοδοξία. Οι κρατήσεις ελάχιστες, εάν όχι μηδενικές. Ακόμα και οι αισιόδοξοι του κλάδου δεν περίμεναν τόσο παγωμένη την τουριστική αγορά και ταξιδιωτική διάθεση λίγο πριν το τέλος του 2020. Αλλά και για μετά, τους πρώτους μήνες του έτους – παραδοσιακά εποχή που πλημυρίζουν οι υπολογιστές μας με κρατήσεις- τα πράγματα δεν φαίνονται να αλλάζουν.
Το σενάριο για ένα 50-70% του 2019 αρχίζει και φαίνεται υπεραισιόδοξο, εάν μείνει η κατάσταση όπως είναι σήμερα.
Ενδιαφέρον υπάρχει για την Ελλάδα, τόσο στο επίπεδο B2B όσο και στο κομμάτι Β2C, ενώ όλοι οι συνεργάτες μας μάς διαβεβαιώνουν ότι η χώρα μας θα πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι από τους εν δυνάμει ταξιδιώτες μόλις εμβολιαστεί μεγάλο μέρος του Ευρωπαϊκού πληθυσμού.
Αυτό είναι και το μόνο που μας κρατάει ακόμα όρθιους. Ίδωμεν…
Kαι με αυτά τα δεδομένα τέλειωσε το 2020 και ήρθε το 2021, με όλους μας να περιμένουμε τους δικούς μας Μάγους με τα δώρα…

Οι Μάγοι με τα δώρα…

Οι επιστήμονες, με την ταχύτητα και αποτελεσματικότητά τους στην εύρεση εμβολίου, είναι σίγουρο ότι κατέχουν μια από τις θέσεις στους Μάγους με τα δώρα. Ιστορική η παγκόσμια συνεργασία φορέων και ειδικών για την αντιμετώπιση του ιού.

Η κυβέρνηση έκανε και κάνει αρκετά έτσι ώστε να κρατηθούν όρθιες οι επιχειρήσεις και το προσωπικό τους, παρέχοντας ρευστότητα και αναβάλλοντας υποχρεώσεις για το μέλλον. Μέτρα στην σωστή κατεύθυνση, με καθυστερήσεις και παραλείψεις, με αρκετά να χρήζουν βελτίωσης, επικαιροποίησης, επέκτασης.
Το αν το δώρο τελικά γίνει άδωρο… θα φανεί με την επιστροφή σε μια ομαλότερη περίοδο μετά την λήξη της πανδημίας.
Η πραγματικότητα είναι ότι έχει διατηρηθεί η κοινωνική ηρεμία και συνοχή.

Και ο τρίτος Μάγος, για εμάς τα τουριστικά γραφεία, οι εκπρόσωποί μας: ΗΑΤΤΑ και FEDHATTA
Με ακούραστες και άοκνες προσπάθειες, με αγαστή συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία, τα ΔΣ και το προσωπικό, με κόπο, επιχειρήματα, πειθώ, ομάδες εργασίας που εθελοντικά πέρασαν και περνούν ώρες μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή τους σε τηλεδιασκέψεις, κατάφεραν να μεταφέρουν όλα τα δίκαια αιτήματα και του πιο μικρού γραφείου στα αυτιά των αρμόδιων, ενώ διόρθωσαν λάθη άλλων φορέων-συντεχνιών, που δήθεν εκπροσωπούν τον κλάδο .
Απόδειξαν περίτρανα ότι είναι οι μόνοι φορείς που μπορεί να μας προστατεύσουν και αναδεικνύουν την ανάγκη όλα τα τουριστικά γραφεία να γίνουν μέλη τους και να συνεισφέρουν στην προσπάθεια που γίνεται. Είναι οι φορείς που αγκαλιάζουν όλη την τουριστική δραστηριότητα, ανεξάρτητα εάν είναι κάποιος «μεγάλος» και «τρανός» ή μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση.

Το αύριο… και τα déjà vu

Αργά ή γρήγορα, ο εφιάλτης της πανδημίας θα τελειώσει.
Ευχόμαστε όλοι πολύ γρήγορα.  
Η διαχείριση του αύριο είναι αυτή που πρέπει να μας προβληματίζει σε πολλά επίπεδα.
Μετά από μια πτώση στον παγκόσμιο τουρισμό της τάξης του 70%, όπως όλα τα στοιχεία αποδεικνύουν, είναι σαφές ότι το αύριο χαρακτηρίζεται από μια καινούρια αρχή στο παγκόσμιο αυτό κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό φαινόμενο, τον τουρισμό.
Στην χώρα μας η μείωση αντίστοιχη, εάν όχι μεγαλύτερη, με βάση τα στοιχεία των αφίξεων και του εισερχόμενου τραπεζικού συναλλάγματος.
Ο ανταγωνισμός παγκόσμια θα είναι τεράστιος και το διαδίκτυο καθοριστικός παράγοντας στον τρόπο επιλογής ταξιδιού, καθώς σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουν αλλάξει οι καταναλωτικές συνήθειες στην ανθρωπότητα.
Όλοι οι αναλυτές μιλούν για μια καινούρια αρχή, μια επανεκκίνηση του τουρισμού.  

Και έτσι έχουμε το πρώτο déjà vu…

Ο τουρισμός ξεκίνησε στην Ελλάδα με τo όραμα κάποιων κυβερνώντων και ρομαντικών τουριστικών πρακτόρων, με δύο κυριότερους σταθμούς: το 1929 όταν ιδρύθηκε ο ΕΟΤ (αλλά και ο ΗΑΤΤΑ την ίδια περίοδο… τυχαίο σίγουρα δεν είναι) και την δεκαετία του 1950, με τα αναπτυξιακά προγράμματα που πραγματοποιήθηκαν και τις επενδύσεις σε υποδομές, μαρίνες, καζίνο, Xenia, και πάλι με την συνεργασία των τότε τουριστικών πρακτόρων .

Το 2021, με την επανεκκίνηση του τουρισμού σε μια καινούρια πραγματικότητα, οι τουριστικοί πράκτορες και πάλι θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο. Άλλωστε, τα τουριστικά γραφεία αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ όλων των προμηθευτών που συνθέτουν το τουριστικό προϊόν.
Οι τουριστικοί πράκτορες ανακαλύπτουν, οργανώνουν, επενδύουν σε νέους προορισμούς και προϊόντα δεκαετίες τώρα και θέτουν τις βάσεις για να ακολουθήσουν όλοι οι άλλοι κλάδοι. Οι τουριστικοί πράκτορες είναι σε επαφή καθημερινή με τους ταξιδιώτες και καταναλωτές, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τις ανάγκες, επιθυμίες, τα θέλω των μελλοντικών πελατών μας.  
Έχουμε την γνώση και την θέληση να συνεισφέρουμε.

Ο ΕΟΤ εκπόνησε πρόσφατα και μας παρουσίασε 3ετες πρόγραμμα προβολής της χώρας . Ένα πρόγραμμα που θεωρητικά είναι στην σωστή κατεύθυνση, βασισμένο σε μια ανθρωποκεντρική διάσταση και στην αναζήτηση εμπειριών του σύγχρονου ταξιδιώτη.
Εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο αθλητικός, συνεδριακός, γαμήλιος, θαλάσσιος, θρησκευτικός, πολιτιστικός, πρέπει να έχουν ξεχωριστή θέση και να αποτελούν ξεχωριστά ειδικά κεφάλαια, καθώς μπορούν να βοηθήσουν στην άμβλυνση της έντονης εποχικότητας που παρουσιάζει το Ελληνικό τουριστικό προϊόν. Τα εξειδικευμένα τουριστικά γραφεία σε όλους αυτούς τους τομείς μπορούν να συνεισφέρουν τα μέγιστα για την επίτευξη του σκοπού.
Η συνεργασία με τις Περιφέρειες είναι αναγκαία για την δημιουργία μιας ενιαίας καμπάνιας, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου, τα δυνατά και αδύνατα σημεία του.

Μια επιτροπή διαχείρισης της κρίσης και του τουριστικού μέλλοντος της χώρας θα έπρεπε ήδη να έχει συσταθεί, με την συμμέτοχη των τουριστικών φορέων και ιδιαιτέρως των τουριστικών πρακτόρων.

Στις διαδικτυακές τουριστικές εκθέσεις, αλλά και αύριο στις «κανονικές» εκθέσεις με την λήξη της πανδημίας, ο ΗΑΤΤΑ πρέπει να έχει βασική θέση διπλά στον ΕΟΤ. Σε κεντρικό σημείο.
Στις εκθέσεις οι ενδιαφερόμενοι ψάχνουν πράκτορες, dmc’s και μετά όλα τα άλλα. Αυτονόητη δε και η μόνιμη θέση εκπροσώπου του ΗΑΤΤΑ στο ΔΣ του ΕΟΤ .

Déjà vu Νο 2

Τον Ιούνιο του 2020 ξεκίνησαν τα πρώτα ταξίδια και τα κυριότερα αεροδρόμιά μας άνοιξαν για τους πρώτους τουρίστες στην χώρα μας. Δυο μέρες πριν τις πρώτες αφίξεις ανακοινώθηκε η υποχρεωτική συμπλήρωση του PLF. Δημιουργήθηκε χάος, καθώς πολλοί δεν το γνώριζαν, ενώ και η πλατφόρμα είχε προβλήματα. Σωστή απόφαση, αλλά το timing τραγικά άστοχο.
Όμως τελικά όλα πήγαν καλά.

Για να μην ξαναζήσουμε τέτοιες στιγμές, αλλά και να πάρουμε εγκαίρως όποιο κομμάτι της τουριστικής πίτας μας αναλογεί, πρέπει το συντομότερο δυνατό να εκπονηθεί ένα πρωτόκολλο ταξιδιού για την χώρα. 
Ένα ρεαλιστικό σχέδιο, που θα ανακοινωθεί και σχεδιαστεί επαρκώς μέχρι την έναρξη της νέας τουλάχιστον τουριστικής περιόδου.
– διαβατήριο εμβολιασμένου ταξιδιώτη
– rapid test σε αεροδρόμια αναχώρησης και άφιξης
– δυνατότητα ανοίγματος των ταξιδιών σε πράσινες τουριστικά περιοχές σε μία χώρα.
Δεν έχει λογική να κλείνει η Κρήτη, η Κέρκυρα, η Ρόδος, που αυτή την στιγμή ανήκουν στις λίγες πράσινες περιοχές στην Ευρώπη, γιατί υπάρχουν πολλά κρούσματα σε Αττική, Θεσσαλονίκη.
Είναι κατανοητό ότι δεν είναι απόφαση μόνο της Ελλάδας και πρέπει να παρθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά πρέπει να τρέξουμε.
Ο ΗΑΤΤΑ, σε συνεργασία με την ECTAA, προτείνει και πιέζει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η αβεβαιότητα σχετικά με τα ταξίδια και η έλλειψη σχεδιασμού αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα.

Déjà vuNo 3

Το 2010 ξεκίνησε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση για την χώρα μας, που έφτασε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν, άλλαξαν χέρια, καταστράφηκαν.
Μετά από μια δεκαετία σκληρής δημοσιονομικής πολιτικής η χώρα φαινόταν ότι έβγαινε από το τούνελ, με βασικό παράγοντα ανάπτυξης και στήριξης της οικονομίας τον τουρισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Τους επομένους μήνες ευχόμαστε όλοι ότι θα τελειώσει ο εφιάλτης που ζούμε και τα πράγματα θα πάνε σε μια ομαλότερη κατάσταση.
Αυτήν την περίοδο οι τουριστικές επιχειρήσεις και τα τουριστικά γραφεία θα χρειαστούν την συνέχιση της στήριξης από την Πολιτεία .
Είναι ο κλάδος που έχει πληγεί περισσότερο από τον κάθε άλλο.
Είναι ο κλάδος που στήριξε την οικονομία της χώρας στο παρελθόν και πρέπει να στηριχτεί.
Τα οριζόντια μέτρα για όλες τις επιχειρήσεις δεν θα καλύπτουν τον κλάδο μας.
Για να μην ζήσουμε αντίστοιχες καταστάσεις με την περασμένη δεκαετία, αλλά αυτή την φορά με κλείσιμο τουριστικών γραφείων.

Δεν θα σταθώ στα οικονομικά αιτήματα που ήδη έχουμε καταθέσει στην Πολιτεία. Επιστρεπτέες, πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, αναστολές, δάνεια κτλ. Είναι σαφές ότι, καθώς ο κλάδος μας θα αργήσει να έρθει πλήρως στα πόδια του, θα πρέπει να υπάρξει μακροχρόνιο πλάνο. Αρχικά σίγουρα μέχρι και τον Μάιο, καθώς όλα δείχνουν ότι θα καθυστερήσει φέτος να ξεκινήσει η σεζόν.

Αυτό που πρέπει όμως να ξεκινήσουμε να οργανώνουμε είναι το αύριο, για την ενδυνάμωση του τουριστικού προϊόντος της χώρας και των τουριστικών γραφείων.
Προγράμματα ΕΣΠΑ
Εκπαίδευση προσωπικού
Εκσυγχρονισμός
Ψηφιοποίηση
Κίνητρα για την δημιουργία Clusters
Προγράμματα αναβάθμισης τουριστικών γραφείων και καταλυμάτων
Πολεοδομικός σχεδιασμός
Υποδομές
DMO’s

Διαθέτουμε όλα τα εχέγγυα να εκτοξεύσουμε το τουριστικό προϊόν μας.
Είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρουμε .

Καλή χρονιά!!!


•    Ο Στράτος Μπερέτης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτορείων Ρεθύμνου και Αντιπρόεδρος FedHATTA