Του Νίκου Ε. Ηγουμενίδη*
Δημοσιεύτηκε στην εφημ. «Πατρίς», 18 Μαρτίου 2017
Η Κρήτη και η «βαριά της βιομηχανία», ο τομέας του τουρισμού, βαδίζουν σήμερα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η πρωτόγνωρη και διόλου τυχαία έκρηξη αφίξεων στον τομέα του τουρισμού στην Ελλάδα σηματοδοτεί ένα σημαντικό μερίδιο ευκαιρίας και φυσικά ευθύνης, με τη σημερινή Κυβέρνηση να ανεβάζει ψηλά στην ατζέντα την στρατηγική της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου», δηλαδή το κομβικό αίτημα για «όλο το χρόνο ή 12 μήνες τουρισμό». Σε μια τέτοια συγκυρία, η Κρήτη έχει όλα τα εφόδια να λειτουργήσει ως ναυαρχίδα μιας τέτοιας στρατηγικής.
Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι ιδιαίτερα τους τελευταίους και τουριστικά «νεκρούς μήνες», σύμφωνα με τα στοιχεία της ΥΠΑ, από τον Δεκέμβριο του 2016 έως και τον Φεβρουάριο του 2017, Ηράκλειο και Χανιά κατέχουν σταθερά την 3η και 4η θέση αντίστοιχα και πανελλαδικά, με αξιοσημείωτη αύξηση επιβατικής κίνησης – με την υποσημείωση ότι το Ηράκλειο παρουσιάζει ρεκόρ αύξησης επιβατικής κίνησης στο 12μηνο του 2016 (+13,3%).
Σε ένα τέτοιο ιστορικό momentum, η άμβλυνση της εποχικότητας «κουμπώνει» με αυτό που αποτελεί την αιχμή του δόρατος για τον Κρητικό τουρισμό: τον συνδυασμό γεωγραφικών, κλιματολογικών, αγροτο-διατροφικών και πολιτιστικών δεδομένων. Υπό τον πρίσμα αυτών των δεδομένων, αλλά και με τους όρους της κοινωνικής ανταποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας, έχει αξία να «ξεδιπλωθεί» οποιαδήποτε τουριστική πολιτική που αφορά στην Κρήτη και φυσικά στο μέλλον του τουρισμού στην Ελλάδα.
Για την ορθολογική και αποτελεσματική άμβλυνση της εποχικότητας είναι κρίσιμο να σημειώσουμε τα εξής σημεία – κλειδιά:
1. Διασφάλιση και προβολή της ποιοτικής τουριστικής προσφοράς της Κρήτης όλους τους μήνες του έτους. Κυρίαρχο ρόλο θα παίξουν:
α. Ο χωροταξικός σχεδιασμός που θα διασφαλίζει ποιοτικότερους και ρεαλιστικότερους όρους ανάπτυξης του κρητικού τουρισμού με σεβασμό στο περιβάλλον και στην ιστορία της Κρήτης.
β. Η κάλυψη των κενών σε βασικές ή ειδικές υποδομές, αλλά και η επιτάχυνση και ολοκλήρωση βασικών υποδομών της Κρήτης. Έχει σημασία η πρόσφατη θετική γνωμοδότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού με την οποία το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι επιτέλους προχωρά στην επόμενη φάση. Επιπλέον είναι σημαντικό να προχωρήσουν οι κυβερνητικές αποφάσεις που έχουν δρομολογηθεί για τη σύνδεση του νέου αεροδρομίου με τους οδικούς άξονες, αλλά και τα έργα για το «Νίκος Καζαντζάκης» ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του σημερινού αεροδρομίου μέχρι την ολοκλήρωση του νέου, όπως και η επίσπευση του ΒΟΑΚ, ως ισχυρά σήματα που εκπέμπουν στην πράξη το μήνυμα πως η Κρήτη δεν είναι παρατηρητής αλλά βασικός παίκτης των εξελίξεων.
γ. Η ανάπτυξη, διάδοση και επέκταση όλων των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο συνεδριακός, εκκλησιαστικός, θρησκευτικός, πολιτιστικός, φυσιολατρικός και ορειβατικός τουρισμός. Το παράδειγμα της «κρητικής στράτας», δηλαδή της διαδρομής που αφορά στην ενδοχώρα του νησιού είναι ένα μόνο παράδειγμα των δυνατοτήτων μας.
2. Διασύνδεση του τουρισμού με τις ειδικές εδαφοκλιματικές συνθήκες κατά τις 4 εποχές του έτους, και ευρύτερα με την παραγωγική ανασυγκρότηση της Κρήτης. Η δημιουργία και ενίσχυση της διασύνδεσης του παραγωγικού τομέα με τον τουρισμό μέσω του τουρισμού υπαίθρου και τις ειδικές μορφές του, προσδίδουν στην Κρήτη ένα πανίσχυρο συγκριτικό πλεονέκτημα, ακόμη και τους τουριστικά «άνυδρους» μήνες. Εδώ ο αγροτουρισμός, ο οινοτουρισμός, ο τουρισμός εμπειρίας και ο γαστρονομικός τουρισμός έχουν να παίξουν καθοριστικό ρόλο.
Καθόλου τυχαία ο Πρωθυπουργός κατά την επίσκεψη του στο Ηράκλειο τον περασμένο Δεκέμβρη σημείωσε: «Προωθήσαμε και υλοποιούμε ήδη στην Κρήτη προγράμματα προβολής της κρητικής διατροφής και προώθησης αγροτικών προϊόντων, συνολικού προϋπολογισμού 9,5 εκ. ευρώ». Επιπλέον, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, η Υπουργός Τουρισμού αναφέρθηκε από την Γερμανία στη διασύνδεση του τουρισμού και του αγροτικού τομέα, και στην ανάδειξη του νησιού ως «πρότυπου τουριστικού προορισμού βιώσιμης διατροφής».
Η διασύνδεση του Κρητικού Τουρισμού με όρους ποιότητας, πολιτισμού και σύγχρονης αντίληψης με τα κρητικά προϊόντα, διευρύνει, ενισχύει, εμπλουτίζει και διαφοροποιεί την περίπτωση της Κρήτης – ακόμη και τους πιο απρόσμενους μήνες – από τα «μεγάλα» νησιά της Μεσογείου.
3. Ανάδειξη της ιδιαίτερης ταυτότητας του τόπου μας, με σημεία αιχμής τα υλικά και άυλα στοιχεία, δηλαδή το φυσικό περιβάλλον, τα μονοπάτια, την τοπική αρχιτεκτονική, το αγροτικό τοπίο, τον οικογενειακό και φιλόξενο χαρακτήρα του τουρισμού, την αυθεντικότητα, τις παραδόσεις, τη διατροφή, το ελληνικό μέτρο, τους αρχαιολογικούς χώρους, τον πολιτισμό. Στοιχεία που διαχρονικά και κάθε μήνα του έτους αποτελούν ένα ανεκτίμητης αξίας πλεονέκτημα.
4. Ειδικά κίνητρα που θα δώσουν ώθηση στον «τουρισμό όλο το χρόνο» με κομβική την εξέταση της θεσμοθέτησης των λεγόμενων Ειδικών Τοπικών Συμφωνιών Εποχικότητας ως βασικό πεδίο άσκησης και εφαρμογής της στρατηγικής άμβλυνσης της εποχικότητας. Αντικείμενο αυτών των Συμφωνιών μπορούν να είναι διακριτές δράσεις για όλους άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενους φορείς, Υπουργεία, Περιφέρεια, Δήμους, συνδικαλιστικούς φορείς, τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους, τοπικά επιμελητήρια, μεμονωμένους επιχειρηματίες. Τα κέρδη τέτοιων κατά τόπους Συμφωνιών είναι πολλαπλά, με κυρίαρχη την άρση των επικαλύψεων αρμοδιοτήτων, την ουσιαστική αποκέντρωση τουριστικών αρμοδιοτήτων καθώς και τη δυνατότητα άσκησης τους από τον πρώτο και δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης. Η πιλοτική εφαρμογή τέτοιων Συμφωνιών από την Κρήτη μπορεί να αποτελέσει και πρόκριμα για όλη τη χώρα.
Κλείνοντας, ο τουρισμός στην Κρήτη παρουσιάζει δυνατότητες για 12 μήνες το έτος ως εμπροσθοφυλακή και πεδίο ανάδειξης των πραγματικών δυνατοτήτων του τόπου και της χώρας, με επίκεντρο την ιστορία, την ταυτότητα και τον πολιτισμό. Η τρέχουσα δυναμική στον τουρισμό δεν προσφέρεται ως μια συγκυριακή ευκαιρία κέρδους, αλλά ως λαβή για να βρεθούμε μπροστά από τις εξελίξεις που τρέχουν. Οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.
*Νίκος Ε. Ηγουμενίδης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ηρακλείου
