Η Ένωση Μαρινών Ελλάδας παρουσίασε την μελέτη της
για το Χωροταξικό Σχεδιασμό Συστήματος Μαρινών στην Ελλάδα
Αθήνα, 31 Μαρτίου 2025 – Με θέμα «Χωροταξικός Σχεδιασμός Δικτύου Τουριστικών Λιμένων στην Ελλάδα» πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα, 31 Μαρτίου 2025, η ενημερωτική Ημερίδα της Ένωσης Μαρινών Ελλάδος (Ε.ΜΑ.Ε.).
Κατά την διάρκεια της Ημερίδας παρουσιάστηκε από τον Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων & Ναυτιλίας του Εθνικού και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Γεώργιο Κ. Βαγγέλα η μελέτη με τίτλο «Προτάσεις για την Ανάπτυξη Δικτύου Τουριστικών Λιμένων στην Ελλάδα». Την μελέτη συνυπογράφει ο καθηγητής στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστήμιο Πειραιώς κ. Θάνος Πάλλης, κατόπιν πρωτοβουλίας και χρηματοδότησης της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας (Ε.ΜΑ.Ε.) με τη σύμφωνη γνώμη και τη θετική ανταπόκριση του Υπουργείου Τουρισμού.
Η μελέτη αποτελεί εξέλιξη των προηγούμενων μελετών της Ε.ΜΑ.Ε. και της διαΝΕΟσις, εκτός από την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, στοχεύει στην χαρτογράφηση προτεινόμενων περιοχών της Ελλάδας για την ανάπτυξη νέων τουριστικών λιμένων και υποδομών με σκοπό την αύξηση των θέσεων ελλιμενισμού στη χώρα.
Στην εκδήλωση απηύθυναν χαιρετισμό η Υπουργός Τουρισμού κα Όλγα Κεφαλογιάννη και ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Βασίλης Κικίλιας.
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας (Ε.ΜΑ.Ε.) κ. Σταύρος Κατσικάδης χαιρέτησε την εκδήλωση θυμίζοντας την ανακοίνωση της Ε.ΜΑ.Ε. ένα χρόνο πριν, , όταν, με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Τουρισμού και σε συνεννόηση με Φορείς και Ενώσεις του Θαλάσσιου Τουρισμού, ανέλαβε την πρωτοβουλία της χαρτογράφησης των τουριστικών λιμένων και των αναγκών σε θέσεις ελλιμενισμού με σκοπό να ληφθούν υπόψη στο Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό της χώρας μας το οποίο συντονίζει το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος με το Υπουργείο Τουρισμού.
Ακολούθως ανέφερε: «Με συνέπεια στη δέσμευσή μας, για πρώτη φορά σήμερα, παρουσιάζεται μία μελέτη που βαθμονομεί τις δυνατότητες ανάπτυξης των τουριστικών λιμένων στην χώρα μας με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και χαρακτηριστικά ανά Περιφέρεια και Δήμο. Η μελέτη αποτελεί έναν ενημερωτικό οδηγό, μία χαρτογραφημένη πρόταση ανάπτυξης θέσεων ελλιμενισμού στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές στη χώρα μας. Βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία αξιολογήθηκαν από εκπροσώπους Φορέων του yachting ως ιδιαίτερα σημαντικά για την βιώσιμη ανάπτυξη του Θαλάσσιου Τουρισμού. Πρόκειται για μία πολύ αξιόλογη προσπάθεια συγκέντρωσης, ανάλυσης και επεξεργασίας δεδομένων που αφορούν τους τουριστικούς λιμένες σε όλη την Επικράτεια» τόνισε. «Πρέπει να πούμε ότι η μελέτη δεν έχει σκοπό να υποδείξει επακριβώς που θα γίνουν οι Μαρίνες αλλά να ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη σημαντικότητα και την ελκυστικότητα των Δήμων που διαθέτουν θαλάσσιο μέτωπο είτε έχουν μαρίνες είτε όχι, καθώς και την ανάγκη να αναπτυχθούν ακόμη περισσότερες θέσεις ελλιμενισμού στους Δήμους με την υψηλότερη βαθμολογία» είπε ο κ. Κατσικάδης και συνέχισε: «Το πλέον σημαντικό ζήτημα είναι η ανάγκη εξορθολογισμού του θεσμικού πλαισίου. Είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε θεσμικές παρεμβάσεις ώστε να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων. Γρήγορη αδειοδότηση, απλές διαδικασίες, λιγότερες Υπηρεσίες, Κεντρικός συντονισμός. Η πρόσφατη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων χωρικού σχεδιασμού των τουριστικών λιμένων που βρίσκονται σε Οργανισμούς Λιμένων και ζώνες Λιμένων, από το Υπουργείο Τουρισμού στο Υπουργείο Ναυτιλίας, σημαίνει την έναρξη μιας νέας εποχής για την χωροθέτηση και λειτουργία των μαρινών και καταφυγίων που υπόκεινται στην νέα διάταξη. Ο σκοπός είναι να ανοίξει ο δρόμος για πιο γρήγορη αδειοδότηση και δημιουργία νέων θέσεων ελλιμενισμού σε λιμένες και λιμενικές ζώνες» κατέληξε, μεταξύ άλλων, ο κ. Κατσικάδης.
Με το πέρας της παρουσίασης, ακολούθησε πάνελ – συζήτηση επί της μελέτης με συντονίστρια τη δημοσιογράφο κα Κατερίνα Παναγοπούλου, στο οποίο συμμετείχαν οι κκ. Σταύρος Κατσικάδης, Πρόεδρος Ένωσης Μαρινών Ελλάδας, Γεώργιος Βαγγέλας, Αναπληρωτής Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Στέφανος Γκίκας, Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Ευθύμιος Μπακογιάννης, Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, ∆ημήτριος Πτωχός, Περιφερειάρχης Πελοποννήσου και Γιώργος Παπαχρήστου, Επικεφαλής Αρχής Σχεδιασμού Λιμένων Υπερταμείου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το «παρών» έδωσαν ακόμα εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κορυφαία στελέχη που δραστηριοποιούνται στη ναυτιλία και στον τουρισμό, ειδικότερα δε στον θαλάσσιο τουρισμό και στις μαρίνες.
Η μελέτη που εκπονήθηκε θα αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης σε επίπεδο εμπλεκομένων φορέων αλλά και κοινωνικών εταίρων για την επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής συναίνεσης για την διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού δικτύου μαρινών
Η Ένωση Μαρινών Ελλάδας αποτελείται σήμερα από 26 τουριστικούς λιμένες/μαρίνες με συνολικά 8.959 θέσεις ελλιμενισμού για πλοία αναψυχής και εκπροσωπεί το 73% περίπου των οργανωμένων θέσεων ελλιμενισμού στη χώρα μας.
Ιδρύθηκε το 2010 με σκοπό την εκπροσώπηση των τουριστικών λιμένων της ελληνικής επικράτειας, την αναβάθμιση, ανάπτυξη και προβολή τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και τη μελέτη και επεξεργασία θεμάτων που αφορούν στη δημιουργία και λειτουργία των τουριστικών λιμένων.
ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΜΑΡΙΝΩΝ
· 6 άμεσες και 100 έμμεσες θέσεις εργασίας για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού.
· Για κάθε 1 ευρώ που ξοδεύεται για τέλη ελλιμενισμού, επιπλέον 5 έως 10 ευρώ ξοδεύονται για γενικές προμήθειες, καύσιμα, επισκευές, συντήρηση, φορολογία, μισθοδοσία, έξοδα πρακτόρων, κλπ.
· Η μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών ανά άφιξη στις μαρίνες είναι περίπου 5 φορές μεγαλύτερη από τη μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών του ξενοδοχειακού τουρισμού
· Το ΦΠΑ και τα ενοίκια που αποδίδονται στο Δημόσιο ξεπερνούν τα 100 εκ. ευρώ.
· Αρχιτεκτονική αναβάθμιση, ελεγχόμενη δόμηση, τάξη κ’ ασφάλεια στη χερσαία ζώνη, αισθητική και πολιτισμός.
· Ελεύθερη πρόσβαση στο παραλιακό μέτωπο.
· Ναυταθλητικές δραστηριότητες, Σχολές ιστιοπλοΐας.
· Καθαριότητα, αυστηροί περιβαλλοντικοί όροι, διαχείριση αποβλήτων, σχέδια αντιρρύπανσης, ηλεκτροδότηση σκαφών (χωρίς καυσαέρια πλοίων).
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ Τουρισμού, κύριε Υπουργέ Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής,
κυρία και κύριε Γενικέ Γραμματέα,
κύριοι εκπρόσωποι του Ελληνικού κοινοβουλίου,
της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
και των Φορέων του Θαλάσσιου Τουρισμού,
ΟΜΙΛΕΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΤΣΙΚΑΔΗ
Κυρίες και Κύριοι,
Είναι μεγάλη μου τιμή να σας καλωσορίσω στην Ημερίδα με θέμα “Χωροταξικός Σχεδιασμός Δικτύου Τουριστικών Λιμένων στην Ελλάδα”.
Πριν από ένα χρόνο, η Ένωση Μαρινών Ελλάδας με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Τουρισμού και σε συνεννόηση με Φορείς και Ενώσεις του Θαλάσσιου Τουρισμού, ανέλαβε την πρωτοβουλία της χαρτογράφησης των τουριστικών λιμένων και των αναγκών σε θέσεις ελλιμενισμού με σκοπό να ληφθούν υπόψη στο Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό της χώρας μας το οποίο συντονίζει το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος με το Υπουργείο Τουρισμού. Με συνέπεια στη δέσμευσή μας, για πρώτη φορά σήμερα, παρουσιάζεται μία μελέτη που βαθμονομεί τις δυνατότητες ανάπτυξης των τουριστικών λιμένων στην χώρα μας με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και χαρακτηριστικά ανά Περιφέρεια και Δήμο. Η μελέτη αποτελεί έναν ενημερωτικό οδηγό, μία χαρτογραφημένη πρόταση ανάπτυξης θέσεων ελλιμενισμού στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές στη χώρα μας. Βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία αξιολογήθηκαν από εκπροσώπους Φορέων του yachting ως ιδιαίτερα σημαντικά για την βιώσιμη ανάπτυξη του Θαλάσσιου Τουρισμού. Πρόκειται για μία πολύ αξιόλογη προσπάθεια συγκέντρωσης, ανάλυσης και επεξεργασίας δεδομένων που αφορούν τους τουριστικούς λιμένες σε όλη την Επικράτεια. Πρέπει να πούμε ότι η μελέτη ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙ ΕΠΑΚΡΙΒΩΣ ΠΟΥ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΜΑΡΙΝΕΣ αλλά να ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη σημαντικότητα και την ελκυστικότητα των Δήμων που διαθέτουν θαλάσσιο μέτωπο είτε έχουν μαρίνες είτε όχι, καθώς και την ανάγκη να αναπτυχθούν ακόμη περισσότερες θέσεις ελλιμενισμού στους Δήμους με την υψηλότερη βαθμολογία.
Άλλωστε, το ΠΟΥ πρέπει να γίνει μία μαρίνα, προυποθέτει ανάλυση πολλών συνδυαστικών μεταβλητών και επιχειρηματικών παραμέτρων, λεπτομερή αξιολόγηση των ιδιαίτερων τοπικών χαρακτηριστικών, καθώς και πρόβλεψη των μελλοντικών αναπτύξεων και των επενδύσεων σε κρίσιμες υποδομές στις εκάστοτε περιφέρειες. Έκαστο ενδιαφερόμενο μέρος, όπως είναι η Πολιτεία, οι επαγγελματίες του Yachting, οι εκπρόσωποι και λειτουργοί των μαρινών, οι υποψήφιοι επενδυτές, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι επιχειρηματίες της εφοδιαστικής αλυσίδας, ο καθένας μπορεί να ερμηνεύσει διαφορετικά τον οδηγό της μελέτης, ανάλογα σε ποια μεριά στέκεται και από ποια οπτική γωνία αντιμετωπίζει το ζήτημα.
Εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κο Γεώργιο Βαγγέλα και την ομάδα του καθώς και τον κο Θάνο Πάλλη καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιά για την εξαιρετική τους εργασία, την επιμέλεια και σύνταξη της μελέτης την οποία θα μας παρουσιάσει σε λίγο ο κος Βαγγέλας και για την οποία θα έχουμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε αμέσως μετά.
Κυρίες και Κύριοι, η σημασία του θαλάσσιου τουρισμού για την ελληνική οικονομία είναι αδιαμφισβήτητη. Ο θαλάσσιος τουρισμός περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως ο παράκτιος τουρισμός, η κρουαζιέρα και το γιώτινγκ, οι οποίες συνεισφέρουν ουσιαστικά στην εθνική μας οικονομία ξεπερνώντας το 1,5% του ΑΕΠ και τις 40.000 θέσεις εργασίας. Οι μαρίνες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της δραστηριότητας, προσφέροντας θέσεις ελλιμενισμού και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας για επαγγελματικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής.
Η προστιθέμενη αξία των μαρινών είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται 6 άμεσες και 100 έμμεσες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ναυτιλιακών Ενώσεων, για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται για τέλη ελλιμενισμού, επιπλέον 5 έως 10 ευρώ ξοδεύονται σε γενικές προμήθειες, καύσιμα, επισκευές, συντήρηση, φορολογία, μισθοδοσία και υπηρεσίες πρακτόρευσης. Η μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών με σκάφη στις μαρίνες είναι περίπου 5 φορές μεγαλύτερη από τη μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών του ξενοδοχειακού τουρισμού.
Χωρίς να υπεισέλθω σε λεπτομερή στοιχεία, τα οποία άλλωστε θα παρουσιάσει ο καθηγητής, θα σας αναφέρω συνοπτικά ότι στη χώρα μας λειτουργούν 104 τουριστικοί λιμένες (μαρίνες, καταφύγια, αγκυροβόλια, ξενοδοχειακοί λιμένες) με περίπου 16.500 θέσεις ελλιμενισμού. Επιπλέον περίπου 3.000 θέσεις ελλιμενισμού λειτουργούν σε Οργανισμούς και Ζώνες Λιμένων, ενώ για πρώτη φορά καταμετρήθηκαν περίπου 12.000 θέσεις διαχείμασης σε χώρους εναπόθεσης και parking σκαφών. Η ΕΜΑΕ εκπροσωπεί 26 μαρίνες μέλη με περίπου 9.000 οργανωμένες θέσεις ελλιμενισμού με πλήρεις παροχές και ποιοτικές υπηρεσίες. Από το 2020 οι μαρίνες στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική παρουσιάζουν αυξημένες πληρότητες. Τα τελευταία 3 έτη, η Ελλάδα αποτελεί τον προορισμό με τη μεγαλύτερη ζήτηση από όλες τις χώρες της Μεσογείου για μεγάλα σκάφη αναψυχής και το ίδιο αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, η ανάπτυξη του δικτύου μαρινών στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις όπως γραφειοκρατία, σημαντικές καθυστερήσεις κατά την αδειοδότηση των έργων, υψηλό επενδυτικό ρίσκο και έλλειψη κινήτρων χρηματοδότησης.
Το πλέον σημαντικό ζήτημα είναι η ανάγκη εξορθολογισμού του θεσμικού πλαισίου. Είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε θεσμικές παρεμβάσεις ώστε να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων. Γρήγορη αδειοδότηση, απλές διαδικασίες, λιγότερες Υπηρεσίες, Κεντρικός συντονισμός. Η πρόσφατη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων χωρικού σχεδιασμού των τουριστικών λιμένων που βρίσκονται σε Οργανισμούς Λιμένων και ζώνες Λιμένων, από το Υπουργείο Τουρισμού στο Υπουργείο Ναυτιλίας, σημαίνει την έναρξη μιας νέας εποχής για την χωροθέτηση και λειτουργία των μαρινών και καταφυγίων που υπόκεινται στην νέα διάταξη. Ο σκοπός είναι να ανοίξει ο δρόμος για πιο γρήγορη αδειοδότηση και δημιουργία νέων θέσεων ελλιμενισμού σε λιμένες και λιμενικές ζώνες.
Κύριε Υπουργέ Ναυτιλίας, ευχόμενοι Καλή επιτυχία στα νέα σας καθήκοντα, ευελπιστούμε στην αξιοποίηση της νέας νομοθεσίας ώστε να δημιουργήσουμε στα εμπορικά λιμάνια μας και στις λιμενικές ζώνες οργανωμένες και ασφαλείς μαρίνες με γρήγορες διαδικασίες αδειοδότησης και ανταγωνιστικούς τιμοκαταλόγους υπηρεσιών καλύπτοντας την αυξανόμενη ζήτηση για θέσεις ελλιμενισμού στην Περιφέρεια και στα νησιά μας. Όταν είχαμε συναντηθεί στο Υπουργείο Τουρισμού είχαμε πει ένα μικρό βήμα κάθε φορά . . . τώρα στο Υπουργείο Ναυτιλίας, ας προσπαθήσουμε . . . για ένα μεγαλύτερο ίσως βήμα . . .
Ένα δεύτερο ζήτημα είναι η χρηματοδότηση των έργων αναβάθμισης και δημιουργίας τουριστικών λιμένων. Τα κατασκευαστικά έργα στις μαρίνες έχουν υψηλό κόστος, κυρίως στο τμήμα των λιμενικών έργων και της εξωτερικής προστασίας δηλ. του κυματοθραύστη ενώ η περίοδος επιστροφής των κεφαλαίων και θετικής απόδοσης της επένδυσης ξεπερνά τα 20 έτη κατά μέσο όρο. Οι μαρίνες χρειάζονται εργαλεία και προγράμματα χρηματοδότησης όπως το τρέχον Πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0 Αναβάθμιση Τουριστικών Λιμένων” με προυπολογισμό 139 εκ. ευρώ από πόρους του ΤΑΑ το οποίο για πρώτη φορά τρέχει στην Ελλάδα και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και σε ιδιαίτερα κρίσιμο στάδιο. Το εν λόγω Πρόγραμμα έχει προωθήσει σημαντικά έργα αναβάθμισης των υποδομών που εκτελέστηκαν ή πρόκειται να εκτελεστούν εντός του 2025 σε ελληνικές μαρίνες, όπως στη Βουλιαγμένη, στο Ναύπλιο, στον Άγιο Κοσμά στο Ελληνικό, στην Olympic Marine στο Λαύριο, στον Φλοίσβο, στα Γουβιά στην Κέρκυρα, στην Ρόδο, κα.
Κυρία Υπουργέ, το μεγάλο στοίχημα της ουσιαστικής αξιοποίησης των πόρων του προγράμματος θα κριθεί τους επόμενους 2 μήνες και θα εξαρτηθεί κυρίως από την ταχύτητα των εγκρίσεων τροποποίησης χωροθέτησης των επιχειρησιακών σχεδίων που έχουν ήδη εγκριθεί και ενταχθεί στο Πρόγραμμα. Από αυτό το βήμα σας μεταφέρω την αγωνία των μελών μας και την έντονη ανησυχία όσον αφορά στην εφικτότητα υλοποίησης των έργων στους επόμενους 7 μήνες. Δεν ξέρουμε εάν το Πρόγραμμα θα λάβει παράταση ή όχι, σε κάθε περίπτωση, γνωρίζουμε ότι καταβάλλετε μεγάλη προσπάθεια με την ομάδα σας, βασιζόμαστε στη θέλησή σας για την μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία του Προγράμματος και παραμένουμε στη διάθεσή σας για να συνδράμουμε με κάθε τρόπο.
Ελπίζοντας ότι η μελέτη αυτή θα αποτελέσει οδηγό για τη χάραξη μακροχρόνιας στρατηγικής αξιοποίησης των υφιστάμενων μαρινών καθώς και για τη δημιουργία νέων τουριστικών λιμένων με σκοπό την πρόοδο και τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου μας στην Ελλάδα, σας ευχαριστώ και πάλι για τη σημερινή σας παρουσία στην Ημερίδα της Ένωσής μας και επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στους ανθρώπους του Experience Centre του Ελληνικού για τη φιλοξενία της Ημερίδας σε αυτόν τον θαυμάσιο χώρο.
