Το Νυμφαίο είναι χαρακτηρισμένος διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός, χτισμένος σε υψόμετρο 1.350 μέτρων στα ανατολικά του Νομού και πάνω στο όρος Βίτσι. Το φυσικό περιβάλλον του χωριού είναι μοναδικό, αφού ο οικισμός περικλείεται από δάση οξιάς, φυσικούς βοσκότοπους και άλλες καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Σύμφωνα με την παράδοση, αλλά ιστορικές πηγές, το Νυμφαίο ιδρύθηκε γύρω στα 1350 από Βλάχους φύλακες των οδών της βυζαντινής Αυτοκρατορίας που κατέφυγαν στα βουνά μετά την Τουρκική κατάκτηση. Κατά την Οθωμανική περίοδο ο οικισμός αναπτύχθηκε χάρη στις εμπορικές σχέσεις των πλούσιων Νεβεσκιωτών με την Κεντρική Ευρώπη και την Αίγυπτο, οι οποίες έφτασαν στο απόγειό τους τον 19ο αι. Κατά τα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα οι κάτοικοι του Νυμφαίου έπαιξαν ενεργό ρόλο, με την ακμή του οικισμού να συνεχίζεται και κατά το Μεσοπόλεμο.
Σήμερα ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται σε 413 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της ανάπτυξης του εναλλακτικού τουρισμού στην περιοχή, έχει αυξηθεί σημαντικά και ο αριθμός των νεώτερων ανθρώπων που ασχολούνται και με τον τουρισμό. Έτσι, παρατηρείται μία μεγάλη ανάπτυξη επιχειρήσεων εστίασης και φιλοξενίας επισκεπτών (παραδοσιακοί ξενώνες, εστιατόρια, καφέ), καθώς και καταστημάτων παραδοσιακών ειδών και προϊόντων.
Η ξεχωριστή αξία του Νυμφαίου έγκειται στο ότι ο οικισμός παρέμεινε αναλλοίωτος, διατηρώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του με τα πετρόκτιστα σπίτια και τους λιθόστρωτους δρόμους. Επιπλέον, στο Νυμφαίο υπάρχουν σημαντικά αξιοθέατα και δομές ενημέρωσης των επισκεπτών, όπως τα παραδοσιακά αρχοντικά, η Νίκειος Σχολή, το Λαογραφικό Μουσείο και το καταφύγιο για την καφέ αρκούδα της περιβαλλοντικής οργάνωσης ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία πολιτισμού και παράδοσης, οι συνεχώς βελτιούμενες υποδομές και το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον έχουν μετατρέψει τα τελευταία χρόνια το Νυμφαίο σε έναν από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της χώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η ελληνική πολιτεία αναγνωρίζοντας την ιστορική πορεία, αλλά και τις αναπτυξιακές προοπτικές του Νυμφαίου όρισε τον οικισμό μέσα από τις ρυθμίσεις του «Καλλικράτη» ως Ιστορική Έδρα του Δήμου Αμυνταίου.
