Αποκαλυπτική έρευνα στη Βρετανία για μεσίτες που παρέχουν σωρεία θετικών κριτικών με το αζημίωτο. Αδυναμία από Facebook και Google να εντοπίσουν και να κατεβάσουν τα fake reviews.
Με πολύ εύκολο τρόπο φαίνεται πως μπορεί κανείς να γεμίσει το Facebook, τη Google, αλλά και άλλες πλατφόρμες με ψεύτικες κριτικές. Μεσίτες τις πωλούν για πολύ χαμηλά ποσά, εν προκειμένω στη Βρετανία για μόλις 4 λίρες, καθώς εκμεταλλεύονται με επιτυχία τις αδυναμίες των συστημάτων. Τα παραπάνω έφερε στο φως έρευνα της εταιρείας Which?.
Η έρευνα περιελάμβανε τη δημιουργία μιας ψεύτικης επιχείρησης και την προσέγγιση μεσιτών για να ενισχύσουν τις σελίδες της, στις πλατφόρμες του διαδικτύου, χρησιμοποιώντας ψεύτικες κριτικές πέντε αστέρων. Αρχικά στόχος της Which? ήταν να διαπιστώσει πόσο εύκολα μπορεί να γίνει αυτή η διαδικασία και τελικά αποκάλυψε ένα εκτεταμένο δίκτυο ψεύτικων κριτικών στο Facebook.
Αφού βρήκε εύκολα μια σειρά από «μεσίτες ψεύτικων κριτικών» μέσω της Google, η εταιρεία υπέγραψε σε έναν που ονομάζεται Xealme, ο οποίος μπορεί να δημιουργήσει κριτικές σε όσες πλατφόρμες χρειαζόταν. Οι δουλειές στο χώρο φαίνεται πως πηγαίνουν πρίμα αφού αυτός ο μοναδικός μεσίτης ισχυρίστηκε ότι έχει δημιουργήσει σχεδόν 16.000 κριτικές για συνολικά 570 πελάτες και προσφέρει την υπηρεσία του σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου!
Στο Facebook, μέσα σε μόλις πέντε ημέρες, η ψεύτικη εταιρεία της Which? «Gold Lion Labs» – η οποία ισχυριζόταν ότι προσφέρει υπηρεσίες ελέγχου PCR- είχε συγκεντρώσει 19 κριτικές πέντε αστέρων από ψεύτικα προφίλ. Οι κριτικές προστέθηκαν γρήγορα – 11 ανέβηκαν μέσα σε μία ημέρα.
Όταν η Which? εξέτασε τα προφίλ των κριτικών, διαπίστωσε ότι όλα είχαν αξιολογήσει μια σειρά από παρόμοιες επιχειρήσεις στο Facebook. Συνολικά, οι εμπειρογνώμονες συνέδεσαν 168 κριτικές που είχαν αναθεωρηθεί από τα ίδια 19 ψεύτικα προφίλ.
Ωστόσο, επεκτείνοντας την έρευνα ώστε να συμπεριλάβει και τους φίλους των κριτικών, η Which? βρήκε εκατοντάδες περισσότερες σελίδες με πολλούς κοινούς κριτικούς – κριτικές για επιχειρήσεις όπως ένας μηχανικός στο δυτικό Λονδίνο, που είχε περισσότερες από 600 θετικές κριτικές και μόλις τρεις αρνητικές, ένα κατάστημα κρεβατιών κοντά στο Λιντς και μια υπηρεσία επισκευής τροχών στο Τέξας.
Μετά την αποκάλυψη το Facebook αφαίρεσε μόλις 18 από τα 29 προφίλ ψεύτικων κριτικών που εντόπισε η Which?. Για να γίνει πάντως κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος η ψεύτικη επιχείρηση της Which? παραμένε ζωντανή στην πλατφόρμα ακόμα και τη στιγμή που γινόταν η δημοσίευση της έρευνας. Το Facebook αφαίρεσε τελικά και τα 29 προφίλ, περισσότερο από ένα μήνα μετά την πρώτη αναφορά των ευρημάτων. Η συντριπτική πλειονότητα των σελίδων των επιχειρήσεων που μοιράστηκε η δημοφιλής πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης παραμένει ενεργή και συνεχίζει να έχει τουλάχιστον βαθμολογία τεσσάρων αστέρων.
Η Which? χρησιμοποίησε τον ίδιο μεσίτη ψεύτικων κριτικών για να συγκεντρώσει κριτικές και σε άλλες πλατφόρμες και ειδικότερα στην Trustpilot. Μια κριτική – που προτάθηκε στον μεσίτη από την Which? – η οποία ήταν γραμμένη στα γαλλικά και μεταφράστηκε ως εξής: «Πρόκειται για μια ψεύτικη εταιρεία και ψεύτικες κριτικές. Πέντε αστέρια!!!», είχε προστεθεί δύο φορές, από δύο διαφορετικούς κριτικούς, μέσα σε δύο ημέρες η μία από την άλλη.
Η Which? διαπίστωσε ότι ένας από τους ψεύτικους κριτικούς είχε επίσης δώσει πέντε αστέρια σε μια επιχείρηση που είχε σημαία της Trustpilot για παραπλανητική συμπεριφορά. Η επιχείρηση εξακολουθούσε να έχει βαθμολογία TrustScore 4,9 αστέρων, βάσει 974 κριτικών, και το 91% των αξιολογήσεων πέντε αστέρων είχε αφεθεί από κριτικούς που έκαναν κριτική για πρώτη φορά – αυτούς που δεν είχαν αξιολογήσει άλλες επιχειρήσεις πριν ή μετά.
Πρόκειται για ένα ύποπτο μοτίβο, το οποίο η Trustpilot φαίνεται να γνωρίζει. Τίθεται το ερώτημα γιατί αυτή η επιχειρηματική σελίδα εξακολουθεί να είναι ζωντανή τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές και έχει βαθμό εμπιστοσύνης 4,3 – αν και η Trustpilot έχει προσθέσει τώρα μια πιο σοβαρή «κόκκινη προειδοποίηση» στη σελίδα.
Όσον αφορά τη Google, μέσα σε μια εβδομάδα, η Xealme είχε προσθέσει 19 κριτικές στην επιχειρηματική σελίδα της Google για την Gold Lion Labs.
Τέσσερις κριτικοί είχαν επίσης αξιολογήσει ένα κατάστημα με ρακέτες τένις στο Surrey, ενώ άλλοι δύο είχαν προηγουμένως αξιολογήσει μόνο εταιρείες που εδρεύουν στις ΗΠΑ.
Η Which? ρώτησε έναν άλλο μεσίτη κριτικών, που ονομάζεται AccFarm, πόσο ασφαλής ήταν η αγορά κριτικών για την Google και δήλωσε ότι σε οκτώ χρόνια κανένας από τους πελάτες της δεν είχε αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα. Η AccFarm λέει ότι τα μέλη της ομάδας εκπαιδεύονται τακτικά στο πώς να δημιουργούν κριτικές Google – μια επαγγελματική ομάδα ψεύτικων κριτικών.
Μόνο από την έρευνα του Which? περισσότερες από χίλιες κριτικές έχουν αφαιρεθεί από τις τρεις διαδικτυακές πλατφόρμες.
Η έρευνα της Which? έρχεται μετά την παρουσίαση από τη βρετανική κυβέρνηση των σχεδίων για ένα νέο νομοσχέδιο για τις ψηφιακές αγορές, τον ανταγωνισμό και τους καταναλωτές για την απαγόρευση των ψεύτικων κριτικών.
Οι προτάσεις αυτές θα οδηγήσουν στην απαγόρευση της πώλησης ή της διαφήμισης πλαστών κριτικών, ενώ οι εταιρείες που φιλοξενούν κριτικές καταναλωτών σε μια υπηρεσία θα πρέπει να ελέγχουν αν είναι γνήσιες. Οι μεταρρυθμίσεις θα έδιναν στην Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών (CMA) περισσότερες εξουσίες και θα της επέτρεπαν να επιβάλλει άμεσα πρόστιμα σε εταιρείες που ενεργούν με κακό τρόπο έως και το 10% του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών τους και να απαιτεί την αποζημίωση των καταναλωτών – αντί να χρειάζεται πρώτα να περάσουν από χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες.
Ανάλογες μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία για τους καταναλωτές και τον ανταγωνισμό είναι ζωτικής σημασίας να προωθηθούν τόσο γενικά στην ΕΕ, όσο και στην Ελλάδα για να διασφαλιστεί η προστασία των χρηστών από τις ψεύτικες κριτικές και να μην επιτρέπεται η παραπλάνηση μέσω διαδικτύου. Αυτό πρώτον γιατί οι επιχειρήσεις που ακολουθούν τέτοιες μεθόδους θα πρέπει να τιμωρούνται για αθέμιτο ανταγωνισμό και δεύτερον γιατί αν δεν μπει φραγμός έγκαιρα, δεν θα αργήσει η ώρα που με δόλο κάποιοι θα «φορτώνουν» τους ανταγωνιστές τους με αρνητικές κριτικές.
