Παρακολουθώ όλο αυτό διάστημα, όπως όλοι μας, την πλήρη κατάρρευση και απώλεια της τουριστικής περιόδου για φέτος, κάτι που φαίνεται να μην είναι αναστρέψιμο. Παρακολουθώ επίσης τις άοκνες προσπάθειες του σωματείου διπλωματούχων ξεναγών στο οποίο ανήκω, μέσω συνεντεύξεων, πολιτικών επαφών, επιστολών και αιτημάτων, να προωθήσει τα συμφέροντα του κλάδου μας και του επαγγέλματός μας. Πέρα όμως από αυτά, θα ήθελα να εκθέσω μια, κατά τη γνώμη μου, μεγαλύτερη και σοβαρότερη πτυχή του προβλήματος, που θα βρούμε στο άμεσο μέλλον μπροστά μας. Τις τελευταίες μέρες δημοσιοποιήθηκαν τα πρωτόκολλα “ασφαλούς ξενάγησης”σε μουσεία και σε αρχαιολογικούς χώρους. Για παράδειγμα, στο μουσείο της Ακρόπολης, θα επιτρέπεται γκρουπ 15 ατόμων, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 8 μόλις άτομα, σε κάποιους αρχαιολογικούς χώρους ορίζονται αριθμοί ανά ώρα ή ανά γκρουπ. Στους Φιλίππους της Μακεδονίας 90 άτομα την ώρα, στο “Θησαυρό του Ατρέα”στις Μυκήνες 5 άτομα κάθε φορά… ‘Όλα αυτά με κοστοβόρα “συστήματα ακουστικής ξενάγησης” και μάσκα για τους ξεναγούς. Την ίδια στιγμή ή την ίδια μέρα, ένα πούλμαν θα μπορεί να έχει 25 επιβάτες κι ένα αεροπλάνο θα φτάνει στη χώρα γεμάτο, με 250 επιβάτες. Προκύπτει μία αδύνατη προς λύση εξίσωση. Αυτά τα γράφω ενδεικτικά για να καταλάβουμε την βιασύνη με την οποία έχουν καταρτιστεί όλα αυτά τα πρωτόκολλα, προφανώς αντιγράφοντας αβασάνιστα, τμηματικά και ακατάστατα, τα όσα ισχύουν ή θεσπίζονται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στο προκείμενο, αυτά τα μέτρα εάν δεν είναι προσωρινά και ήρθαν για να μείνουν, ουσιαστικά ακυρώνουν την ίδια την ύπαρξη του επαγγέλματος του ξεναγού. Το θέμα πλέον δεν είναι μόνο εισοδηματικό ή επιδοματικό. Είναι υπαρξιακό και ταυτοτικό. Η ξενάγηση, που βασίζεται στην άμεση επαφή και επικοινωνία παύει να υφίσταται σαν διαδικασία. Επίσης, πολλές ομάδες επισκεπτών, όπως σχολεία, ΚΑΠΗ, πολιτιστικοί σύλλογοι που διοργανώνουν ξεναγήσεις σε ένα πιο ελεύθερο πλαίσιο, τώρα θα αντιμετωπίζουν ένα πλέγμα απαγορευτικών κανόνων και δυσκολιών. Τη στιγμή που επαναλειτουργούν, σωστά, καφετέριες, θερινά σινεμά, δημόσιοι χώροι περιπάτου, εκκλησίες, όταν το προσεχές καλοκαίρι θα γίνουν, καλώς, ανοιχτές εκδηλώσεις και συναυλίες μεταξύ άλλων και ο κόσμος θα συνυπάρχει και θα στριμώχνεται σε ένα βαγόνι του μετρό ή σε μια καμπίνα αεροπλάνου, ουσιαστικά απαγορεύεται και καταδικάζεται αναιτίως και ανοήτως η διαδικασία της ξενάγησης σε ένα κοινό πχ 20 ή 30 ατόμων, ακόμα και σε ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους. Τη στιγμή που βλέπουμε τους πολιτικούς να ξεκινούν τις πρώτες τους επαφές, ομιλίες και περιοδείες (κατά κανόνα χωρίς μάσκα), οι ξεναγοί θα πρέπει να φοράμε μάσκα για να δουλέψουμε σε έναν ανοιχτό χώρο σαν την Αρχαία Αγορά ή την Επίδαυρο, με ελάχιστα άτομα, λιγότερα από αυτά που θα φτάσουν εκεί με το λεωφορείο ως γκρουπ (!). Η επισκεψιμότητα των χώρων σε ομαδικές επισκέψεις θα μειωθεί δραματικά, κάτι που θα έχει αντίκτυπο και στα έσοδα του ΤΑΠ (Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων), με έμμεσες, μελλοντικές συνέπειες και στους εργαζομένους και στις υποδομές και τη συντήρηση των αρχαιολογικών χώρων. Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι τόσο το σωματείο μας, όσο και τα ίδια τα μέλη και όλη η κοινότητα του τουριστικού επαγγέλματος, θα πρέπει να στρέψουν τις πολιτικές αιτιάσεις τους και προτάσεις τους, προς τους επίσημους φορείς που διαμορφώνουν την πολιτική και τα τρέχοντα υγειονομικά πρωτόκολλα στο πεδίο του Τουρισμού-Πολιτισμού και με γνώμονα αυτές τις ανυπέρβλητες δυσκολίες. Δεν πρέπει να επικεντρωθούμε μόνο στο αν εμείς οι ξεναγοί θα λάβουμε το βοήθημα – επίδομα και ποιό θα είναι αυτό το βοήθημα. Μεσοπρόθεσμα, μέσα από αυτά τα μέτρα, αν δεν επανεξεταστούν άμεσα, το επάγγελμά μας κινδυνεύει να εξαλειφθεί και να παραγκωνιστεί, να φύγει από το προσκήνιο, χωρίς δυνατότητα επαναφοράς κι επιστροφής, επηρεάζοντας και όλο το τουριστικό προϊόν. Έτσι, λοιπόν, υπάρχει ο η σαφής και ορατή προοπτική να εγκαινιαστεί μία εποχή, κατά την οποία ο πολιτισμός και η γνώση, καθώς και η ξενάγηση ως μέσο διάδοσης αυτών, να αντικατασταθούν από τις κάθε λογής εικονικές, δήθεν εμπειρίες και αναζητήσεις, από απόσταση και όλο και πιο απρόσωπα και αποστειρωμένα. Η ξενάγηση σαν διαδικασία και το ταξίδι, σαν επιλογή, είναι ζητήματα γνώσης και προσωπικής ελευθερίας, αναψυχής και απόλαυσης. Δεν θα πρέπει η συγκυρία της πανδημίας να αποτελέσει αφορμή ώστε να αλλοιωθούν αυτά τα χαρακτηριστικά. Είναι κάτι που αφορά και αγγίζει όλους μας!
Δημήτρης Σαρρής – Ξεναγός
