Το παρόν νομοσχέδιο είναι το πρώτο σχέδιο νόμου που προωθείται από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Ο στόχος του έγκειται στο να:

Εκσυγχρονίσει την υφιστάμενη νομοθεσία περί ακτοπλοΐας, η οποία σαφώς επιβάλλεται να ανταποκριθεί στα δεδομένα του σήμερα, παράλληλα δε να επιχειρήσει για πρώτη φορά την καταγραφή και εφαρμογή των θεμελιωδών αρχών και κανόνων λειτουργίας του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΣΑΣ).
Επανεκκινήσει, κατ΄ ουσίαν, την λειτουργία του Υπουργείου μέσω μιας ορθολογικής, δίκαιης και λειτουργικής παρέμβασης σε εκείνο το θεσμικό και οργανωτικό του πλαίσιο, το οποίο κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ υπέστη μια άνευ προηγουμένου αποσάθρωση λόγω της αλόγιστης, ανοργάνωτης και ευκαιριακής αντιμετώπισης όλων των βασικών τομέων λειτουργίας του.
Θεσμοθετήσει πρόσθετες ρυθμίσεις ικανές να ενισχύσουν τη λειτουργικότητα του φορέα και να συντείνουν στην διοικητική ανακούφιση πολιτών και φορέων από διαδικασίες που έχουν πλέον αποδειχθεί ότι η διατήρησή τους δεν προσφέρει κάποια ωφέλεια, αντίθετα δε μόνο προβλήματα προκαλούν τόσο στην ίδια την Διοίκηση όσο και στους κατά περίπτωση συναλλασσόμενους.

Είναι βέβαιο ότι με το νομοσχέδιο αυτό δεν διορθώνονται όλα τα κακώς κείμενα απότοκα της αλόγιστης πολιτικής της προηγούμενης κυβέρνησης. Άλλωστε, σύμφωνα και με τον προγραμματισμό, εντός του παρόντος έτους προγραμματίζεται η κατάθεση νομοσχεδίων τομεακού χαρακτήρα, που θα έχουν το στίγμα της πολιτικής της κυβέρνησης για σημαντικά θέματα που επηρεάζουν την ανάπτυξη της ναυτιλίας μας, όπως είναι η εκπαίδευση των ναυτικών, η λιμενική πολιτική, η νησιωτικότητα καθώς και η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τα πλοία αναψυχής.

Επιγραμματικά, το σχέδιο νόμου διακρίνεται στα ακόλουθα Μέρη:

Στο Μέρος Α΄, που αφορά τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τις θαλάσσιες ενδομεταφορές, το αντικείμενο των εισαγόμενων διατάξεων αποσκοπεί κυρίως:

Στην κάλυψη κενών του υφιστάμενου νόμου και θεραπεύονται ασάφειες που αφορούν στις περιπτώσεις αντικατάστασης συμβατικού πλοίου με ταχύπλοο ή υδροπτέρυγο πλοίο καθώς και εκείνες που σχετίζονται με τα αιτήματα εκπρόθεσμης δρομολόγησης τέτοιων πλοίων με σκοπό την αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και δημιουργίας δυσμενών διακρίσεων προς τον σκοπό αποφυγής.
Στην θέσπιση της υποχρέωσης των πλοίων ανοικτού τύπου να δρομολογούνται για όλη τη δρομολογιακή περίοδο σε μία συγκεκριμένη γραμμή, όπως ακριβώς ισχύει και για τις λοιπές κατηγορίες πλοίων, ώστε να μην παρουσιάζονται φαινόμενα συνεχούς και ανεξέλεγκτης μετακίνησης των πλοίων αυτών σε διαφορετικές γραμμές κατά τη διάρκεια του έτους.
Στην θεσμοθέτηση χρονικών περιορισμών στην έκτακτη δρομολόγηση πλοίων και την κατάργηση της μέχρι σήμερα στρεβλωτικής εφαρμογής της διάταξης για σκοπούς τακτικής δρομολόγησης.
την πρόβλεψη για την έκδοση, για πρώτη φορά, απόφασης του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μετά από γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών, Κανονισμού Αρχών και Λειτουργίας του εν λόγω Συμβουλίου. Η ανάγκη έκδοσης του Κανονισμού αυτού με τον οποίο θα ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας του Συμβουλίου, καθώς και οι αρχές και οι κανόνες βάσει των οποίων θα λαμβάνονται οι σχετικές αποφάσεις στο Συμβούλιο για τη διατύπωση της γνώμης προς τον Υπουργό, καθίσταται επιτακτική προς τον σκοπό της ασφάλειας δικαίου, της ομοιόμορφης αντιμετώπισης όμοιων περιπτώσεων και της θέσης κανόνων αντιμετώπισης καινοφανών περιπτώσεων.

Στο Μέρος Β΄ (Κεφάλαιο Α΄), ρυθμίζονται και, στην ουσία θεραπεύονται, οι απότοκες συνέπειες του ναυαγίου του δεξαμενόπλοιου ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ, το ατύχημα του οποίου οδήγησε, χάριν αποκλειστικά εντυπώσεων και χωρίς ουσιώδη αιτιολογία, στην αφαίρεση της αρμοδιότητας του Κλάδου Ελέγχου Πλοίων να διενεργεί ελέγχους, επιθεωρήσεις και πιστοποιήσεις στα πλοία, κατέστησε δε την Ελλάδα την μοναδική ίσως χώρα στον κόσμο για την οποία δεν προβλέπεται η παραγωγή και εκπαίδευση Επιθεωρητών των ίδιων των πλοίων της σημαίας της.

Η κατάργηση της αρμοδιότητας αυτής αποτελεί σαφή αθέτηση υποχρεώσεων της χώρας μας, που προκύπτουν από τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι οποίες, αν δεν διορθωθούν, θα συντελέσει στο να κληθούμε να απολογηθούμε σε επικείμενο έλεγχό μας στο τέλος 2020 από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό.

Για τον λόγο αυτό, επαναφέρουμε την δυνατότητα πιστοποίησης των πλοίων και από τον Κλάδο Ελέγχου Πλοίων (ΚΕΠ) και κυρίως της άσκησης καθετοποιημένων ελέγχων στα πλοία με στόχο και τον έλεγχο της ποιότητας του έργου που προσφέρουν στη σημαία μας οι Νηογνώμονες. Αυτό θα έχει άμεσα θετικό αντίκτυπο στη εθνική μας ναυτιλιακή βιομηχανία αλλά και στην αποκατάσταση του κύρους της ελληνικής ναυτιλιακής Διοίκησης.

Στο Κεφάλαιο Β΄ περιέχονται αστυνομικές διατάξεις που στοχεύουν στην λειτουργικότητα των αστυνομικών δράσεων του Λιμενικού Σώματος. Επισημαίνονται ειδικότερα οι ρυθμίσεις που σχετίζονται με την ατυχή, τουλάχιστον, προσπάθεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για την επέκταση του συνόλου των αρμοδιοτήτων αστυνόμευσης του αιγιαλού αλλά και της παραλίας στο Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ χωρίς καμία απολύτως μελέτη και χωρίς καμία δυνατότητα άσκησής τους από αυτό. Αυτό, πέραν του ότι επανέφερε παλαιά διλήμματα για τα όρια του αιγιαλού και της παραλίας, επέφερε την πλήρη σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ Λιμενικού Σώματος και ΕΛ.ΑΣ Αστυνομίας, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ασφάλεια των πολιτών.

Έτσι, επαναφέρουμε τα πράγματα στην πρότερη κατάσταση με την αρμοδιότητα που μέχρι πρότινος ασκούσε επιτυχώς η Αστυνομία χωρίς να απαιτείται να αποσυρθούν δυνάμεις του ΛΣ από τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων, την έρευνα και διάσωση, τη προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και την πάταξη του εγκλήματος, προκειμένου να ασκηθούν οι πρόσθετες αρμοδιότητες αστυνόμευσης σε αιγιαλό και παραλία.

Επιπρόσθετα, με ειδική διάταξη αποσκοπείται η προσαρμογή των ελάχιστων απαιτήσεων αναφορικά με τη χρονική περίοδο υποχρεωτικής ναυαγοσωστικής κάλυψης λουτρικών εγκαταστάσεων στις σύγχρονες ανάγκες και ο καθορισμός του ελάχιστου κρίσιμου χρόνου κατά τον οποίο η πρόσληψη ναυαγοσώστη κρίνεται αναγκαία, προκειμένου να παρασχεθεί ένα σαφές και οργανωμένο πλαίσιο παροχής βοήθειας από ναυαγοσώστες στο σύνολο των λουτρικών εγκαταστάσεων και των πολυσύχναστων παραλιών της χώρας.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι και το ίδιο το σχέδιο διατάγματος για τους ναυαγοσώστες θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να επιτύχουμε την μεγαλύτερη δυνατή παράθεση απόψεων, θεσμών και προτάσεων με απώτερο στόχο την διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου ικανού να ανταποκριθεί στην μέγιστη υποχρέωση της Πολιτείας, την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στην θάλασσα.

Το Μέρος Γ’ περιλαμβάνει διατάξεις ορθολογικής παρέμβασης στη δομή και λειτουργία του ΛΣ.-ΕΛ.ΑΚΤ. Είναι γεγονός ότι το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ σε πολλά θέματα παρουσιάζει έντονες παθογένειες που πολλές φορές επιφέρουν αδράνεια ή αδυναμία στην αποφασιστική αντιμετώπιση των σημερινών αναγκών και προκλήσεων. Με τις εισαγόμενες ρυθμίσεις:

Παρέχεται η δυνατότητα ήπιας παρέμβασης στο σύστημα μεταθέσεων (το οποίο από το έτος 2009 που θεσπίστηκε ουδέποτε έχει ολοκληρωμένα λειτουργήσει) ούτως ώστε το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ να μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα στην ανάγκη ενίσχυσης με προσωπικό και μέσα των Υπηρεσιών στα θαλάσσια σύνορα και στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου.
Αυξάνεται η οργανική δύναμη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ κατά 1500 θέσεις από τις οποίες οι 1000 κατανέμονται στις Λιμενικές Αρχές του Αιγαίου.
ενισχύεται το σύστημα εθελοντικής υπηρέτησης σε Λιμενικές Αρχές του Ανατολικού Αιγαίου για ορισμένο χρόνο με αντάλλαγμα την επιστροφή στον τόπο συμφερόντων του κάθε στελέχους.
Περιγράφεται η διαδικασία και τα θέματα διενέργειας τακτικών μεταθέσεων με βάσει κυρίως τα αντικειμενικά κριτήρια. Ομοίως καθορίζονται ζητήματα περί εκτάκτων μεταθέσεων για σπουδαίο υπηρεσιακό λόγο. Με το ισχύον σύστημα μεταθέσεων είναι, στην ουσία, αδύνατον να επιτευχθεί η διαρκής και επαρκής στελέχωση των Λιμενικών Αρχών των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με αποτέλεσμα η πολιτεία να καταβάλλει υπέρογκα ποσά για να καλύψει σχετικές ανάγκες. Το μέτρο αυτό είναι κοστοβόρο, αναποτελεσματικό και επιπλέον δημιουργεί αντιθέσεις μεταξύ του προσωπικού Λιμενικού Σώματος.
Εξασφαλίζεται, με την συνεργασία του Υπουργείου Άμυνας, η επιχειρησιακή εκμετάλλευση των πτητικών μέσων του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ και η εκπαίδευση για λογαριασμό του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ ιπτάμενου προσωπικού και προσωπικού υποστήριξης.
Επιλύονται χρονίζοντα θέματα που αφορούν την φαρμακευτική περίθαλψη του προσωπικού
Παρέχεται η δυνατότητα συνυπηρέτησης, όταν πρόκειται για συζύγους εκπαιδευτικούς
Θεσμοθετείται η δυνατότητα μίσθωσης ακινήτων για την στέγαση του προσωπικού που μετατίθεται στις Λιμενικές Αρχές του Ανατολικού Αιγαίου με αξιοποίηση Ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων (π.χ. ΤΕΑ, ΕΣΠΑ). Παράλληλα, εντάσσεται, για πρώτη φορά, κατ’ αναλογία με ότι ισχύει για τα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, στον προγραμματισμό στο πλαίσιο έγκρισης των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προγραμμάτων που αφορούν την δομή και την λειτουργία του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ το σχεδιασμό για τη στέγαση των Υπηρεσιών και του προσωπικού και ιδιαίτερα εκείνου που καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του για τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων ή σε άλλες δυσπρόσιτες νησιωτικές περιοχές του Αιγαίου, όπου υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες στην εξεύρεση στέγης. Η ρύθμιση αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα τον καλύτερο οικογενειακό προγραμματισμό των στελεχών, την ευκολότερη κατανομή του προσωπικού στις νησιωτικές περιοχές και την εξοικονόμηση σημαντικών οικονομικών πόρων.
Επεκτείνεται το επίδομα παραμεθορίου και στα στελέχη που υπηρετούν στις Λιμενικές Αρχές Οθωνών, Σαγιάδας και Σκύρου.
Διορθώνονται οι αστοχίες στο νέο σύστημα εισαγωγής στελεχών Λ.Σ. σχετικά με την έλλειψη μέριμνας για προσλήψεις εκπαιδευτικού προσωπικού, για τις κτιριακές εγκαταστάσεις καθώς και για προσλήψεις προσωπικού ΛΣ μέχρι την αποφοίτηση των εισαχθέντων με συνέπεια την καθήλωση των προσλήψεων για τέσσερα χρόνια. Προωθούνται, επομένως, διατάξεις για την αλλαγή αυτού του συστήματος με στόχο το Λ.Σ να προσλαμβάνει αξιωματικούς ειδικοτήτων και μέσω της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων, οι οποίοι θα έχουν Πανεπιστημιακή μόρφωση και θα μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός Υπουργείου που περιλαμβάνει και οικονομικές/ναυτιλιακές αρμοδιότητες. Επίσης, παρέχεται η περαιτέρω δυνατότητα προσλήψεων με το σύστημα της μοριοδότησης μέσω ΑΣΕΠ μέχρι την αποφοίτηση των πρώτων στελεχών που εισήχθησαν με το σύστημα των Πανελληνίων εξετάσεων.
Ενισχύεται το Συμβούλιο Επιτελικού Σχεδιασμού και Διαχείρισης Κρίσεων και διευρύνονται οι περιπτώσεις σύγκλησής του για γνωμοδότηση στον Υπουργό επί σημαντικών θεμάτων που αφορούν την δομή, λειτουργία, ιεραρχία, προαγωγές κ.λ.π.

Στο Μέρος Δ’ περιλαμβάνονται, διατάξεις που αφορούν στη νησιωτική πολιτική και την εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδυνάμου σε νησιά της Επικράτειας. Συγκεκριμένα, ρυθμίζεται:

Η επέκταση των δικαιούχων προκειμένου να συμπεριληφθούν στο μέτρο κάτοικοι σε Δήμο έδρας του οποίου βρίσκεται σε νησί.
Η δυνατότητα να παραμένουν δικαιούχοι του μέτρου για ένα μικρό χρονικό διάστημα ακόμα και μετά τη λήξη της σύμβασης εργασίας τους ώστε να μπορούν να μετοικήσουν δίχως να απολέσουν την ιδιότητα αυτή αμέσως.
Η υποχρέωση που αφορά τη γνωστοποίηση της μείωσης της τιμής για κάθε κατηγορία υγρού καυσίμου κίνησης.
Η παράταση της πιλοτικής εφαρμογής του Μεταφορικού Ισοδυνάμου (Μ.Ι.) μέχρι και την 30-4-2020 με δυνατότητα περαιτέρω παράτασης για ένα επιπλέον τετράμηνο έως ότου ολοκληρωθεί η μελέτη αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής του Μεταφορικού Ισοδυνάμου στα 34 νησιά της Επικράτειας που εφαρμόζεται.

Στο ίδιο Μέρος του σχεδίου νόμου έχουν ενταχθεί και ρυθμίσεις που κρίνονται απολύτως απαραίτητες για την λειτουργία των λιμανιών. Ειδικότερα:

Θεραπεύονται χρόνιες παθογένειες που ανέκυψαν ως προς τις παραχωρήσεις με χρηματικό αντάλλαγμα χερσαίων ζωνών λιμένων με τις νέες διατάξεις να περιγράφουν με σαφή κριτήρια τη διοικητική διαδικασία που θα ακολουθηθεί.
Παρατείνεται η αποκλειστική προθεσμία για την εκπόνηση των προβλεπόμενων μελετών και για την καθαίρεση των αυθαίρετων κατασκευών στις χερσαίες ζώνες λιμένα. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η ομαλή αποκατάσταση της νομιμότητας και της ομοιομορφίας των κατασκευών αυτών και δίδεται η δυνατότητα και ο εύλογος χρόνος στους ιδιώτες να προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αποκατάσταση αυτή προς όφελος των περιβαλλόντων χώρων, των τοπικών κοινωνιών και επιχειρήσεων και του ιδίου του λιμένα.
Παρατείνονται ομοίως οι προθεσμίες για τη σύνταξη από τους φορείς διαχείρισης και εκμετάλλευσης λιμένων αναπτυξιακού προγράμματος και μελέτης διαχείρισης (Master Plan), ενώ προβλέπεται προθεσμία για την ολοκλήρωση των διαδικασιών νομιμοποίησης λιμενικών εγκαταστάσεων.

Πέραν των ανωτέρω, στο πεδίο του θαλάσσιου τουρισμού και των πλοίων αναψυχής, προβλέπονται συγκεκριμένες διατάξεις λειτουργικής φύσεως, η άμεση εφαρμογή των οποίων έχει κριθεί αναγκαία από την τρέχουσα θερινή περίοδο. Στο πλαίσιο αυτό, καταργείται η αναχρονιστική υποχρέωση τήρησης του Δελτίου Κίνησης Πλοίων Αναψυχής από τα ελληνικής σημαίας και σημαίας άλλων Κ-Μ πλοία.

Παράλληλα, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την διευκόλυνση των διαδικασιών απόπλου και κατάπλου από ιδιωτικά πλοία αναψυχής. Παράλληλα, εισάγονται ρυθμίσεις για τον εξορθολογισμό των κυρώσεων σε περιπτώσεις εκπρόθεσμης δήλωσης /αίτησης καταχώρισης στο e- Μητρώο και παρέχονται κίνητρα για την μείωση των προστίμων σε περίπτωση εμπρόθεσμης καταβολής των.