Συνέντευξη Ελένη Γραμματικοπούλου – Υπεύθυνη της ομάδας Science Reactors – Συν-διοργανώτρια Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλόριζου.

«Το φεστιβάλ υπήρξε πράγματι μια μεγάλη και «εθνικής» σημασίας εθελοντική επιστημονική διοργάνωση, που ξεπέρασε τις αρχικές μας προσδοκίες», λέει η κυρία Γραμματικοπούλου. Τι περιλαμβάνει το Φεστιβάλ φέτος

Κυρία Γραμματικοπούλου είναι χαρά μας που σας φιλοξενούμε στην itn Ελληνικός Τουρισμός. Δεύτερη χρονιά φέτος που υλοποιείται το πολύ ενδιαφέρον Φεστιβάλ Γρίφων στο Καστελλόριζο. Ποια ήταν η περσινή εμπειρία και ποιες είναι οι προσδοκίες για φέτος;

Είναι και δική μας χαρά η προβολή του φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου μέσα από τον δικό σας χώρο. Το φεστιβάλ υπήρξε πράγματι μια μεγάλη και «εθνικής» σημασίας εθελοντική επιστημονική διοργάνωση, που ξεπέρασε τις αρχικές μας προσδοκίες. Καθοριστικός παράγοντας η συμμετοχή 50 και πλέον αξιόλογων επιστημόνων, ερευνητών, ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών αλλά και καλλιτεχνών, οι οποίοι μοιράστηκαν το όραμά μας, αλλά και τον ενθουσιασμό μας προσφέροντας, αφιλοκερδώς, την επιστημονική τους γνώση και εμπειρία.

Η υποδοχή των μαθητών και του κοινού ήταν απρόσμενη και απρόβλεπτη. Υπήρχαν δράσεις από τα ξημερώματα μέχρι αργά το βράδυ που κάλυπταν το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων. Αυτό άλλωστε μας έδωσε και το κίνητρο να επαναλάβουμε και τη χρονιά αυτή το φεστιβάλ (22-25/9) με στόχο να καθιερωθεί ως θεσμός. Και μάλιστα πήγαμε και ένα βήμα παρακάτω, τολμηρό μεν αλλά ελπιδοφόρο.

Το Φεστιβάλ Γρίφων «βγαίνει» από τα στενά όρια του νησιού και θα ταξιδέψει
στην Πάτρα (Παλαιά Σφαγεία 21-23 Οκτωβρίου) και Αθήνα (πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο 16-18 Δεκεμβρίου).

Και εδώ υπάρχει μία καινοτομία: τα λογότυπα των τριών φεστιβάλ είναι γρίφοι σχεδιασμένοι από τον Πανταζή Χούλη (ιδρυτή του Μουσείου Γρίφων Καστελλορίζου) και μάλιστα της Πάτρας (ο Καραγκιόζης) και της Αθήνας (η Μέδουσα Μεγίστης) έχουν κατασκευαστεί και θα έτοιμα για κυκλοφορία.

Τι περιλαμβάνει φέτος το Φεστιβάλ;

Ο βασικός κορμός είναι οι εκθέσεις εντυπωσιακών γρίφων από γριφολόγους/γριφοποιούς όπως ο Πανταζής Χούλης, ο Μιχάλης Τούλουζας, καθώς και ο Bob Hearn (από τις ΗΠΑ).

Οι δύο ελληνικές παρουσίες, διεθνούς φήμης με διακρίσεις στο εξωτερικό, είναι Καστελλοριζιακής καταγωγής (τυχαίο;) ο δε Bob Hearn είναι ειδικός στη Θεωρία Παιγνίων, συλλέκτης και κατασκευαστής πολλών γρίφων που υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά, κι ένας από τους διοργανωτές του περίφημου Gathering for Gardner – (G4G).

Στο πλαίσιο των «Παιγνιδιών Επιστήμης» υπάρχουν πολλά και πρωτότυπα θέματα που από την περσινή μας εμπειρία ξέρουμε πως θα κερδίσουν το ενδιαφέρον και θα γοητεύσουν τα παιδιά… και όχι μόνο. Επιγραμματικά αναφέρουμε: σταθερή αξία η παρουσία του εκπληκτικού καθηγητή Μιχάλη Λάμπορυ (που είναι επίσης διοργανωτής του διαγωνισμού Καγκουρό στην Ελλάδα), Ηλιοπαρατήρηση- Αστροπαρατήρηση με τηλεσκόπια (συνεργασία Πανεπιστήμιο Αθήνας/Αστεροσκοπείου), ζωντανή σύνδεση με CERN, εργαστήρια Ρομποτικής, εργαστήρια από το Ινστιτούτο Παστέρ, δρώμενα από το Ερευνητικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ, η παρουσία του Ινστιτούτο Πληροφορικής – ΙΤΕ, εντυπωσιακά πειράματα από το πρόγραμμα Science is fun, το ανεπανάληπτο κυνήγι θησαυρού από το πατρινό «Πλήρωμα 94», οι Science Reactors με το ξεχωριστό Stand up Science Kids και πλείστα ακόμη ενδιαφέροντα δρώμενα.

Δεν θα ήταν σωστό να μην αναφέρουμε και τις πρωινές περιπλανήσεις στα μονοπάτια του νησιού με ξεναγό τον ίδιο τον Πανταζή Χούλη.

Το 2^ο Φεστιβάλ Γρίφων έχει και μία ακόμη πρωτοτυπία: στις εκδηλώσεις του φεστιβάλ (22/9 και 23/9 το πρωί) έχουν ενταχθεί ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας που θα γίνουν μέσα στις σχολικές ώρες. Για παράδειγμα, Cinemathesis, VAST από το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠ&Τ) του Δημοκρίτου, παρουσιάσεις από το Εργαστήριο Μαθησιακής Τεχνολογίας και Διδακτικής Μηχανικής του Πανεπιστήμιου Αιγαίου και κυρίως το κοινωνικό πρόγραμμα Kids Save Lives (μαθήματα πρώτων βοηθειών/διάσωσης, τοποθέτηση εξωτερικού απινιδωτή). Το τελευταίο εξασφαλίσθηκε με την ευγενική χορηγία της ΒΙΟΡΥΛ.

Το Φεστιβάλ Γρίφων βγήκε και εκτός ελληνικής επικράτειας και υπήρξαν προτάσεις συνεργασίας και από το εξωτερικό. Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτό;

Εδώ έχουμε καλά νέα. Λόγω της πανδημίας, έως τώρα πολλοί ομογενείς της Αυστραλίας (που πάντα επισκέπτονται το νησί το καλοκαίρι) δεν μπορούσαν να απολαύσουν το Μουσείο Γρίφων (που λειτουργεί από το 2020) και το Φεστιβάλ Γρίφων. Κατά τη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού ήδη έχουν επισκεφθεί το Μουσείο πάρα πολλοί, ενώ αναμένουν με ανυπομονησία και το Φεστιβάλ Γρίφων. Έπειτα από συνομιλίες του Πανταζή Χούλη με «ανθρώπους κλειδιά», η διοργάνωση μεγάλου γεγονότος με γρίφους στην Αυστραλία είναι πια θέμα χρόνου.

Παράλληλα, υπάρχουν και άλλες πρόσφατες προτάσεις μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Γρίφων, ακόμα και από Κίνα. Να τονίσουμε πάντως, πως όσο διεθνή χαρακτήρα κι αν πάρουν οι γρίφοι Καστελλορίζου, όσο κι αν χρειαστεί να λείψουν προσωρινά από το Καστελλόριζο σημαντικοί παράγοντες, το νησί θα είναι πάντα η βάση μας για όλα τα δρώμενα, κάτι το οποίο θεωρούμε αδιαπραγμάτευτο.

Το Φεστιβάλ πραγματοποιείται στα τέλη Σεπτεμβρίου, δίνοντας παράλληλα και ώθηση στην τουριστική κίνηση στο ακριτικό νησί μας. Πόσους επισκέπτες υποδεχθήκατε πέρυσι και ποια είναι η πρόβλεψη για φέτος;

Το φεστιβάλ απευθύνεται κατά κύριο λόγο στο ίδιο το νησί και στους μαθητές του. Αυτός είναι και ο σκοπός του: η προσφορά νέας γνώσης στο ίδιο το νησί. Είναι μία δράση που ξεκινά όταν ανοίγουν τα σχολεία και οι ντόπιοι δεν είναι αποκλειστικά απασχολημένοι με τις τουριστικές τους εργασίες.

Όμως η παρουσία μαθητών από τη Ρόδο, οι προσκεκλημένοι συμμετέχοντες που τη χρονιά αυτή θα ξεπεράσουν τους 100 και πολλοί φίλοι που ο συνδυασμός του τρίπτυχου γρίφοι-επιστήμη – Καστελλόριζο υπήρξε γι’ αυτούς ιδιαίτερα ελκυστικός αυξάνουν κατά πολύ την κινητικότητα στο νησί, όπου με δυσκολία μπορέσαμε να τους εξασφαλίσουμε τη διαμονή τους.

Πείτε μας πώς γεννήθηκε η ιδέα του Φεστιβάλ και τι ακριβώς είναι το Μουσείο Γρίφων;

Η ιδέα ξεκίνησε πέρσι σαν πυροτέχνημα/πρόταση από εμένα προς τον Πανταζή Χούλη, -τον οποίο είχα καλέσει σε ένα φεστιβάλ στην Αθήνα, με είχε εντυπωσιάσει και στη συνέχεια αναπτύξαμε μια στενή φιλία και συνεργασία-: Τί λες, να έρθω με την ομάδα μου τους Science Reactors (μια ομάδα που ασχολείται με Stand up Science) και κάποιους φίλους να παρουσιάσουμε επιστημονικά παιγνίδια και πειράματα στα παιδιά του νησιού; Και τελικά καταλήξαμε στη διοργάνωση του 1^ουΦεστιβάλ Γρίφων με τη συμμετοχή 50 και πλέον επιστημόνων, ερευνητών, καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα, με απρόσμενη επιτυχία!

Το Μουσείο Γρίφων Μεγίστης, το πρώτο στην Ελλάδα, διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή γρίφων στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως. Ιδρύθηκε από τον μαθηματικό Πανταζή Χούλη και διαθέτει 4200 εκθέματα, πολλά από τα οποία είναι δικές του επινοήσεις και κατασκευές. Ο Πανταζής Χούλης ουσιαστικά ξεκίνησε (σημαντικές και διεθνείς) κινητοποιήσεις με γρίφους στην Αυστραλία πριν από είκοσι χρόνια, αυτές ήταν εντός του Πανεπιστημίου Δυτικής Αυστραλίας. Από τότε, οι παρουσιάσεις με γρίφους Καστελλορίζου επεκτάθηκαν και σε Ασία (Σιγκαπούρη, Ινδία, Μαλαισία, κ.α.), Αμερική (Νέα Υόρκη, Σαν Φρανζίσκο, κ.α.) και τώρα πια, στην Ευρώπη. Τώρα πια είναι μόνιμα εγκατεστημένος στον τόπο του, το Καστελλόριζο όπου δραστηριοποιείται με το Μουσείο και τη δημιουργία νέων γρίφων.

Το Μουσείο λειτουργεί χειμώνα/καλοκαίρι κι έχει καταπλήξει θετικά τους επισκέπτες κάθε ηλικίας, καθώς και έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων και ξένων διακεκριμένων επισκεπτών που έρχονται στο νησί αποκλειστικά για το Μουσείο Γρίφων. Αν και υπάρχουν μόνο τέσσερα άλλα Μουσεία Γρίφων σε άλλες χώρες (που καλύπτουν όλα τα είδη γρίφων), αυτό στο Καστελλόριζο είναι το μόνο διαδραστικό.

Υπάρχουν σκέψεις για διεξαγωγή του Φεστιβάλ Γρίφων και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας;

Ο κόσμος αγαπάει τους γρίφους, εντυπωσιάζεται από αυτούς με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον γι’ αυτούς. Πολλοί εκπρόσωποι πανεπιστημιακών και εκπαιδευτικών φορέων που επισκέφτηκαν το Μουσείο ή πληροφορήθηκαν για τα φεστιβάλ μάς προσέγγισαν διερευνώντας τη δυνατότητα διοργάνωσης αντίστοιχων φεστιβάλ στις πόλεις τους. Εμείς είμαστε ανοιχτοί σε κάθε πρόσκληση.

Άλλωστε το μότο μας είναι:

από τους Καστελλοριζιούς στο Καστελλόριζο,
από το Καστελλόριζο στην υπόλοιπη Ελλάδα,
και από την Ελλάδα σε όλο τον κόσμο!

Να προσθέσουμε πως η όλη οργάνωση γίνεται από την ΕΝ.Ι.Γ.ΜΑ (Ένωση Ιδεών, Γρίφων και Μαθηματικών) με έδρα το Καστελλόριζο. Ο Πανταζής Χούλης είναι Πρόεδρος της και εγώ μέλος του Δ.Σ. με 30ετή εμπειρία και δράση στον χώρο της Επικοινωνίας της Επιστήμης.

Η αλήθεια είναι πως δεν έχει υπάρξει αντίστοιχο ενδιαφέρον από την Πολιτεία ή από άλλους κρατικούς ή μεγάλους ιδιωτικούς φορείς. Ελπίζουμε στο μέλλον να ευαισθητοποιηθούν και να υποστηρίξουν την επέκταση του Μουσείου Γρίφων Μεγίστης, μια πρωτοπόρα δράση για το ακριτικό Καστελλόριζο.

Μπορεί κανείς να αναζητήσει όλες τις πληροφορίες στο site του φεστιβάλ https://kastellorizofestival.com